Lees alles over lichaamstaal in het boek van lichaamstaalexpert Frank van Marwijk

Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl

---

Speel wie u bent - wees wie u speelt Artikel van Frank van Marwijk De artikelen van Frank van Marwijk verschijnen tweewekelijks op www.managersonline.nl Kijk hier voor het overzicht op deze site: artikelen van Frank van Marwijk voor managers.

Speel wie u bent - wees wie u speelt

Iedereen speelt bepaalde rollen in zijn leven en in zijn werk. De rol die u op een bepaald moment speelt, maakt duidelijk wie u bent, waar u voor staat en wat u doet. Daardoor weten anderen wat van u verwacht kan worden. Hierdoor schept u dan ook werkelijk verwachtingen. In uiteenlopende situaties met verschillende mensen dient u steeds andere rollen te spelen. De rollen die u speelt kunnen met elkaar conflicteren. Daar kunt u aardig in verstrikt raken. Dit kan stress geven, zeker als u zich vereenzelvigt met de rollen die u speelt. Ervan bewust zijn dat u een rol speelt, kan u helpen dingen te relativeren. Speel wie u bent en wees wie u speelt.

All the world's a stage,
And all the men and women merely players.
They have their exits and their entrances,
And one man in his time plays many parts....


Shakespeare

Spelen wie u bent
Als ik u vraag wie u bent, noemt u uw naam. Dan zegt u dat u manager bent en vertelt mij iets over uw bedrijf en uw aanpak. Om mij nog duidelijker te maken wie u bent, vertelt u over uw gezin en uw hobby's. Daarna laat u misschien uw CV zien om mij inzicht te geven in uw voorgeschiedenis. Maar weet ik daarmee ook wie u werkelijk bent?

Wie u werkelijk bent, kunt u mij waarschijnlijk niet eens zo gemakkelijk vertellen. Het is het deel van u dat denkt, voelt, en ervaart dat u bent wie u bent. Voor anderen bent u dit echter niet. Voor de mensen met wie u in contact treedt bent u zoals u zich aan hen presenteert. Voor hen bent u de rol die u speelt. Niet uw gedachten en gevoelens, maar uw presentatie - datgene wat u aan de buitenkant laat zien - bepaalt wie en wat u voor anderen bent. Hoe u uzelf ziet als manager in relatie tot anderen en wat u belangrijk vindt in uw werk, bepalen hoe u zich presenteert als manager. Maar dat kan telkens anders zijn. Verschillende mensen kunnen een afwijkende indruk van u hebben afhankelijk van de rol die u bij hen speelt. Deze mensen zullen dan ook uiteenlopende ervaringen met u hebben. En deze mensen hebben ook andere verwachtingen waaraan u moet voldoen. Voor iedereen bent u blijkbaar iemand anders.

U bent verschillende personen
De socioloog Talcott Parsons vergeleek in zijn sociale roltheorie de maatschappelijke taken en verantwoordelijkheden van mensen met een toneelstuk, waarin rollen zijn verdeeld over de acteurs. Zoals in een toneelstuk kunt u in het maatschappelijke en sociale leven tegelijkertijd diverse rollen vervullen, die soms wel en soms niet conflicteren. Het gedrag dat u vertoont is steeds afhankelijk van de situatie waar u zich in bevindt en de mensen met wie u in contact bent. Thuis wordt u wellicht gezien als liefhebbende partner en ouder, terwijl u op uw werk misschien wordt ervaren als weinig toegankelijke en volhardende manager.

Veel mensen vereenzelvigen zich met de rol die ze spelen: Ik ben manager, ik ben moeder, ik ben sportman. Hoe u zich gedraagt, schept verwachtingen bij de mensen uit uw omgeving. En die verwachtingen kunnen met elkaar in strijd zijn als de verschillende posities die u bekleedt door elkaar heen lopen. Kunt u bijvoorbeeld als manager persoonlijk bevriend of zelfs getrouwd zijn met één van uw medewerkers? De kans is dan groot dat u te maken krijgt met rolconflicten. Tegen een en dezelfde persoon moet u zich verschillend gedragen - dat is lastig. U kunt zich ook niet van de ene dag op de andere dag zo maar bezig gaan houden met andere werkzaamheden. Als u plotseling andere taken naar u toetrekt zoals marketing, verkoop of financieel advies, weet niemand meer wat u precies doet en waar u nu precies verantwoordelijk voor bent. In dat geval is er sprake van rolverwarring. In de praktijk komt het vaak voor dat taakgebieden van verschillende functionarissen elkaar overlappen. En in plaats van vriendelijke bedankjes voor bewezen diensten, kunnen hierdoor fikse onenigheden ontstaan: ‘Dit hoort bij mijn werk en niet bij dat van jou!’

De verschillende rollen van managers
De functie van manager kunt u ook vanuit verschillende rollen of posities bekijken. Robert Quinn beschreef acht rollen die managers kunnen aannemen: bestuurder, producent, coördinator, controleur, mentor, stimulator, innovator en bemiddelaar. Gewoonlijk verplaatsen managers zich in deze verschillende rollen afhankelijk van situatie en context. Met elke verandering van rol nemen zij ook een verschillende positie aan in de communicatie. Deze posities kunnen soms ook met elkaar in strijd zijn. Op het ene moment kiest u als bestuurder misschien voor een directieve aanpak, terwijl u zich als mentor empathisch opstelt.

Uiteenlopende verwachtingen
De verwachtingen van uw medewerkers over uw positie kunnen verschillen met die van u. Als u uzelf vooral ziet als een bestuurder, verwacht u misschien grote zelfstandigheid van uw medewerkers. Uw medewerkers op hun beurt verwachten wellicht dat u zich opstelt als een coach, die meer naar hen luistert en hen frequenter stimuleert, maar ervaren u eerder als een baas die alles bepaalt. Uw beeldvorming en die van hen verschilt dan. Hoe u uzelf ziet, bepaalt de positie van waaruit u communiceert. Telkens wanneer u met anderen in contact treedt, is het ook belangrijk dat u uw positie ten opzichte van hen helder heeft. Daarbij gaat het erom hoe u uzelf ziet in relatie tot anderen, maar ook hoe u meent dat deze anderen u zien.

Voldoet u aan de verwachtingen?
Als u zich identificeert met de rollen die u speelt, is het goed te beseffen dat die niet altijd ontstaan als gevolg van uw eigen keuze. Soms bent u ergens letterlijk ingerold. U speelt dan een bepaalde rol en houdt zich aan de spelregels omdat anderen dat van u verwachten. Dit kan volkomen onbewust verlopen, waardoor u het idee heeft dat wat u doet iets is dat echt bij u hoort. Hoe meer uw rolgedrag een routine wordt, des te meer u zich er mee vereenzelvigt.

Als u bijvoorbeeld ooit bent gestrikt om een personeelsfeest te organiseren, bestaat de kans dat bij elk feest weer een beroep op u zal worden gedaan: u bent zo creatief, u kan dat zo goed! Zo krijgt u steeds weer de rol van organisator toegeschoven. En als u daardoor zelf ontdekt dat het u goed afgaat, lijkt organiseren een eigenschap die helemaal bij u past. Het kan zelfs zijn dat u manager bent geworden - niet uit eigen keus, maar omdat het een logische stap was in de lijn der verwachtingen van anderen.

Het is goed om daar eens bij stil te staan en u af te vragen in hoeverre de dingen die u doet uw eigen keuze zijn of ontstaan vanuit de verwachtingen van uw omgeving. Als dat laatste het geval is, is dat overigens niet per se slecht. U moet zich er alleen bewust van zijn. Vraag u af of uw gedrag op een bepaald moment hoort bij de rol die u speelt of bij uw persoonlijkheid.

U bent niet wat u speelt
U bent niet alleen zoals u uzelf ziet, maar u bent ook zoals anderen u zien. Daardoor wordt het gemakkelijk u te vereenzelvigen met de rol die u speelt. U bent dan wat u doet; u bent wie u speelt. Maar bent u werkelijk de dingen die u doet?

In Psychologie Magazine van mei 2007 stond een aardige test in het kader van zelfkennis. De opdracht hierbij was zes gedragingen op te schrijven die ‘iemand als u’ nooit zou doen omdat ze tegen uw natuur, principes of vaardigheden indruisen, maar die in principe wel uitvoerbaar zijn. Bijvoorbeeld:

• uzelf met een andere naam voorstellen
• een week lang elke dag te laat komen
• zonder reden een belangrijke afspraak met een klant afbellen
• in uitgebleekte spijkerbroek op uw werk verschijnen
• uw kantoor geheel blauw verven
• uw post ongeopend retourneren.

Kies met behulp van een dobbelsteen één van deze gedragingen en voer die uit. Beantwoord daarna voor uzelf de vraag: ben ik nu iemand anders geworden of ben ik nog steeds mezelf?

Deze test deed mij denken aan de populaire boeken van Carlos Castaneda uit de jaren ’70 -’80. De antropoloog en schrijver die ingewijd werd in het sjamanisme beoefende twee kunsten met het doel zichzelf beter te leren kennen: de kunst van het dromen en de kunst van het sluipen. Met de kunst van het dromen leerde hij zich bewust te worden van zijn dromen. Bij de kunst van het sluipen was het de bedoeling zich voor te doen als geheel iemand anders: er anders uit te zien - zich anders te gedragen - andere ideeën te hebben. Door de kunst van het sluipen toe te passen leerde hij zichzelf als persoon minder serieus te nemen, onbeperkt geduld te hebben en eindeloos te improviseren. Zo leerde hij zijn bewustzijn te verplaatsen door zijn gedrag te beheersen. Hij leerde zichzelf kennen door zich niet te laten kennen.

Spelen met rollen
Als u zich vereenzelvigt met de rol die u speelt, kunt u niet anders meer dan zich gedragen volgens de norm van die rol. Anders bent u niet authentiek - u bent dan niet uzelf. Als u iets doet dat niet past binnen de verwachtingen bent u inconsequent. Als u uw functie echter ziet als uzelf in een bepaalde rol, kunt u daar mee spelen. U wordt dan de acteur die los staat van de specifieke rol. U bént dan geen manager; u speelt dan slechts de rol van manager. U speelt wie u bent, maar u speelt die rol natuurlijk wel zo goed dat u feitelijk bent wie u speelt. Anderen merken geen verschil. Voor uzelf zit het verschil in uw beeldvorming en in uw bewustzijn. Het biedt u meer keuzemogelijkheid in de uitvoering van uw werk.

Wees u bewust van alles wat u doet. Bezie uw rolinvulling en functioneren met een helikopterview. Hierdoor kunt u flexibeler omgaan met ongeregeldheden die uw pad kruisen. U kunt gemakkelijker switchen tussen de rollen die u speelt en weloverwogen keuzes maken als u te maken heeft met rolconflicten. U kunt uw taken soepeler afstemmen op die van anderen. U kunt problemen gemakkelijker relativeren. U kunt betrokkenheid tonen met gepaste afstand. U kunt uzelf en uw werk uiterst serieus nemen, maar dit uitvoeren met een glimlach van binnen. U wordt een meester in de kunst van het sluipen. Speel wie u bent - wees wie u speelt!

tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie

Lees ook: Vergroot uw succes door te doen alsof

  Lichaamstaal bij baby's  
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.

 Meer informatie
 Hoofdstukindeling
 Online bestellen

Manipuleren kun je leren geschreven door lichaamstaalexpert Frank van Marwijk Meer dan 30.000 exemplaren! Bestellen via Managementboek Bestellen via Bol.com

Informatie

Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.

Bodycom Lichaamscommunicatie Voorschoten K.v.K. Haaglanden 28088572

https://www.lichaamstaal.nl e-mail: telefoon: 06 16024219

 Volg @lichaamstaal op Twitter

---