Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Waar u mee omgaat, wordt u mee besmet
Zonder dat we er bij stilstaan, worden u en ik voortdurend beïnvloed door de mensen om ons heen. Onze hersenen zorgen ervoor dat we ons steeds afstemmen op wat anderen denken en doen. We zijn voor een belangrijk deel geworden wie we zijn, door sociale uitwisseling met onze omgeving. En in ons dagelijkse contact passen we ons gedrag en onze gedachten aan aan die van anderen . Onze vrije keuze is maar beperkt. Daar zijn we ons alleen niet zo erg bewust van. Steeds doen we automatisch na wat anderen doen. We denken vaak wat anderen ook denken. Toch ervaren we ons gedrag en onze gedachten als iets van onszelf. Hoe zorgt u ervoor dat u de controle op uzelf behoudt? In ieder geval door voor de juiste mensen te kiezen.
Bewegen als één geheel
Waarschijnlijk heeft u wel eens een natuurfilm gezien waarin u een school vissen in een vloeiende beweging zag bewegen. De hele school zwom op en neer en van links naar rechts als één organisme. Misschien vroeg u zich af hoe die vissen nu weten in welke richting ze moeten zwemmen. Het ziet er bijna uit alsof iedere vis voordurend een soort telepathische opdracht krijgt welke kant hij op moet zwemmen. Veel mensen veronderstellen dat de school wellicht een dominante leider heeft aan wie de andere vissen zich conformeren.
In werkelijkheid blijken de vissen razendsnel te kunnen anticiperen op de bewegingen van de soortgenoten die direct naast hen zwemmen. Er is dus niet één bepalende leider, maar toch beweegt de groep zich als een geheel. Als er gevaar dreigt zullen de vissen die aan de buitenkant zwemmen afwijken van het gebruikelijke patroon en de vissen daarnaast zullen daar onmiddellijk op reageren. Zo zien we de hele school pijlsnel de andere kant op schieten alsof ze dat hebben afgesproken. De vissen reageren zo snel op elkaar dat wij dat met ons blote oog niet kunnen waarnemen. Vissen maken gebruik van een bijzonder soort kopieergedrag dat zeer functioneel is voor het behoud van de soort.
Bijzondere beïnvloeding
Als je in de natuur kijkt, zijn vissen niet de enige dieren die en masse op elkaar reageren. Vogels, en zoogdieren die in kuddes leven, vertonen dezelfde soort patronen. Wij mensen hebben het idee dat we altijd zelf beslissingen nemen bij alles wat we doen. Maar uit verschillend onderzoek blijkt dat dat niet helemaal juist is. Ook wij reageren in veel gevallen automatisch op wat we anderen zien doen en passen daar onbewust ons gedrag op aan. Dit maakt het spreekwoord: ‘Waar je mee omgaat word je mee besmet’, zeer waar.
In mijn artikelen De kunst van het spiegelen op zeven manieren en Meer verbintenis door gelijkenis heb ik het eerder gehad over het bijzondere effect van kopieergedrag. Daarbij stond vooral centraal hoe u het gedrag en de meningsvorming van anderen kunt beïnvloeden door uw houding, beweging, mimiek en intonatie op hen af te stemmen. Op deze manier ontwikkelt u een bewuste controle over processen die gewoonlijk geheel automatisch verlopen. Want ook als u er niet bewust over nadenkt, doet u anderen na. Spiegelen is namelijk iets dat u en anderen vanzelf doen als er enige verbintenis of overeenstemming is.
Maar die verbintenis of overeenstemming ontstaat niet alleen als je het met elkaar eens bent of elkaar aantrekkelijk vindt. Door veel met elkaar samen te zijn en regelmatig dingen met elkaar te doen gaat u zich vanzelf afstemmen op de gedachten en de gewoontes van anderen. Met andere woorden: als u (langdurig) met mensen samen bent, verandert u op een gegeven moment vanzelf uw denken en doen, waardoor die overeenkomen met hún gedrag en ideeën.
Afstemmen op de gangbare norm
Vissen bewegen in dezelfde richting ter bescherming tegen gevaar. Maar ook mensen hebben in veel situaties de onbeheerste drang om elkaars gedrag te kopiëren. Ouders en verzorgers die hun peuter eten geven, openen zelf hun mond bij elk hapje dat ze aanbieden. De peuter op zijn beurt zal van alles nadoen wat de ouders voordoen. Vandaar dat voor kleine kinderen de afstandsbediening van de tv een veel interessanter speeltje is dan hun eigen blokken en knuffels. De kinderen zien hun ouders daar immers voortdurend mee ‘spelen’ en krijgen zo het signaal dat dat goed is. Om dezelfde reden krijgen ouders die vaak schreeuwen tegen hun kinderen, kinderen die ook veel schreeuwen. Het leerproces in de opvoeding verloopt niet altijd in de richting die we bewust kiezen. Wat de kinderen hier doen is volkomen logisch. De ouders vormen het voorbeeld van dat wat goed en veilig is. De ouders laten zien wat je moet doen om ‘erbij te horen’. Als je je aanpast bij de norm van de groep volgt sociale acceptatie.
Spiegelneuronen
Peuters denken niet bewust na over alles wat ze kopiëren. Net als bij vissen gaat dat nadoen helemaal vanzelf. Giacomo Rizzolatti, Leonardo Fogassi en Vittorio Gallese van de universiteit van Parma ontdekten dat bepaalde hersencellen geactiveerd worden door wat we iemand anders zien doen. Ze noemden dat ‘spiegelneuronen’. Als we iemand zichzelf zien krabben, worden in ons hoofd ook de hersencellen actief die met jeuk en krabben te maken hebben. Dat betekent niet per se dat we ook gaan krabben, maar wel dat we intern hetzelfde gevoel beleven. Als we een andere persoon zien die haastig en nerveus is, brengt dat ook onrust in onszelf teweeg. En als we een ander zien stuntelen, voelen we ons daar ook ongemakkelijk door.
Aanpassen aan de omgeving
In tegenstelling tot vissen doen we anderen niet altijd precies na, maar in ons hoofd doen we dat wel. Op die manier kunnen we leren, niet alleen door wat we zelf doen, maar ook door wat we anderen zien doen. Zo kunnen we iets opsteken van de ervaringen van anderen. Dit betekent ook dat we in het contact met anderen voortdurend worden beïnvloed, vaak zonder dat we daar erg in hebben. Steeds passen we ons gedrag aan bij dat van de groep waartoe we behoren. Net als de vissen reageren we impulsief op mensen die we tegenkomen en situaties die zich voordoen. Dit wordt op een aparte manier geïllustreerd door het effect van priming.
De Amerikaanse onderzoeker John Bargh ontdekte dat mensen zich op een bijzondere wijze aanpassen aan hun sociale omgeving. In de nabijheid van ouderen blijken jonge mensen langzamer te bewegen, maar doen dat ook al als ze onbewust woorden te verwerken krijgen die met ouderdom te maken hebben zoals rolstoel, wandelstok, rollator, grijsaard, bejaarde en bloemetjesjurk. De Nederlandse hoogleraar van het onbewuste Ap Dijksterhuis deed ook onderzoek naar priming. Hij ontdekte dat proefpersonen het er bij een intelligentietest beter vanaf brengen als ze eerst een artikel over doktoren en hoogleraren hebben gelezen dan wanneer ze eerst een artikel over voetbalsupporters en hooligans hebben gelezen. Dit zijn aparte experimenten waarvan de uitkomst ongelooflijk op ons overkomt. Toch bleek de uitslag bij verschillende herhalingen gelijk te zijn. In mijn nieuwe boek Manipuleren op je werk, kunt u meer lezen over de effecten van deze vorm van onbewuste beïnvloeding.
Het nut en het gevaar van onbewust nadoen
Bij alles wat we doen, blijken we dus minder ‘onszelf’ te zijn dan we denken. We stemmen ons gedrag voortdurend af op onze omgeving. We veranderen onze ideeën en alles wat we doen, afhankelijk van de context waarin we ons bevinden en van de mensen met wie we te maken hebben. En dit is zeker functioneel. Op die manier zorgen we ervoor dat we ons steeds aanpassen op de situatie en aansluiten bij anderen. Zo maken we deel uit van de groep. Als u bijvoorbeeld van baan verandert, moet u de eerste tijd wennen aan de bestaande bedrijfscultuur. Uw nieuwe collega’s hebben andere ideeën en doen dingen anders. Maar na redelijk korte tijd kunt u deze nieuwe gedachten en werkwijze in uw systeem integreren. Vanaf dat moment hoort u er echt bij. U voelt zich dan ook op uw gemak in deze nieuwe groep. In deze situatie is het (in uw hoofd) na-apen van anderen zeer functioneel en nuttig.
Maar het (mentaal) nadoen van anderen heeft niet alleen maar positieve effecten. Negatief ingestelde collega’s kunnen u hierdoor ook meeslepen in hun afbrekende ideeën en gedrag. Als u veel te maken heeft met notoire zeurpieten en klagers, kan dat u ook in een mopperaar veranderen. Collega’s die voortdurend weerstand uiten, kunnen u laten twijfelen aan het succes van de projecten waaraan u werkt. Zelfs als u meent dat u een positivist bent, kan een stortvloed van negatieve uitingen uw stemming beïnvloeden. Denk daarbij maar terug aan het eerdergenoemde effect van priming. Als uw onderbewuste subliminaal gevoed wordt met woorden die een emotionele lading hebben, kan dat er ongemerkt voor zorgen dat uw gevoel en gedrag veranderen. Een overdosis negativiteit zorgt ervoor dat u de moed laat zakken.
Vermijd zeurpieten en pechvogels
Het humeur van anderen heeft direct effect op hoe u zich voelt en op wat u vervolgens doet. Misschien hebt u te maken met collega’s die voortdurend ontevreden zijn en veel klagen of zeuren. Dit zijn mensen die steeds ongeluk uitstralen, nooit in succes geloven en altijd pech lijken te hebben. Deze mensen hebben een bijzondere aantrekkingskracht op anderen die hen (uit medelijden) willen helpen, steunen of adviseren. Tegelijkertijd slurpen deze personen energie. Hoe meer u zich met hen bezighoudt en betrokken bent bij hun leed, des te dichterbij dit komt. Uw spiegelneuronen zorgen ervoor dat u in uw hoofd gevoelens van negativiteit oproept. U wordt meegesleurd in hun emoties en gaat zich er ook ongelukkig door voelen. U krijgt de neiging om uw goede ideeën steeds te moeten verkopen en zich voortdurend te moeten verdedigen voor uw stellingen. U gaat steeds minder geloven in mogelijkheden.
Succesvol, door de juiste kopie te zijn
Misschien vindt u het belangrijk om authentiek te zijn. U wilt uzelf zijn, en geen kopie van anderen. Maar zoals u hebt gelezen is uw eigenheid maar beperkt. Onbewust kopiëren we voortdurend gedragingen en gedachten van anderen, en ervaren die als van onszelf. We worden gevormd door ons referentiekader. Door anderen (in ieder geval in ons hoofd) na te doen leren we wat goed en belangrijk is. We ontwikkelen hiermee onze kennis en vaardigheden. Door naar anderen te kijken en daarop te reageren ontstaat onze ervaring. Door de mensen om ons heen na te doen, zorgen we dat we erbij horen. We maken dan onderdeel uit van een geheel. De veranderingen die u in uw leven en op uw werk doormaakt, staan niet altijd onder bewuste controle. U wordt beïnvloed door anderen, of u wilt of niet. U kunt wel bewust kiezen door wie u wordt beïnvloed. U kunt kiezen met wie u wel en niet omgaat.
Pechvogels en zeurpieten maken u niet gelukkig. U hen trouwens ook niet, want deze mensen zijn nogal hardleers. Ga liever om met mensen die hebben bewezen succesvol te zijn. Zorg dat u zich omringt met personen die geluk aantrekken vanwege hun goede humeur, veerkracht en intelligentie. Door met deze mensen om te gaan zult u delen in hun succes. Niet omdat u iets - materieels - van hen ontvangt, maar omdat zij u in opbouwende zin inspireren. Ongemerkt zult u hun positieve eigenschappen overnemen en die verbinden aan uw persoon.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
omgangsvormen
etiquette
invloed
beïnvloeding
manipuleren
leiderschap
groepsdynamica
pesten
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie