Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Zit uw kennis u in de weg?
Kennis is macht, zegt het bekende spreekwoord. Als u (specialistische) kennis en deskundigheid bezit die anderen niet hebben, kunt u zichzelf onmisbaar maken. Met kennis van zaken, kunt u anderen op inhoudelijke gronden overtuigen van uw gelijk. U kunt hen met dure woorden om hun oren slaan en profijt trekken van hun onwetendheid. Omdat u de noodzakelijke kennis bezit, zijn anderen van u afhankelijk bij de keuzes die ze maken. Maar als het uw doel is om anderen te informeren of overtuigen, kan uw kennis u ook danig in de weg staan. Door uw kennis hebt u niet meer in de gaten dat anderen u niet meer begrijpen.
U verstaat probleemloos de woorden die u zelf uitspreekt, maar dat wil niet zeggen dat anderen die ook verstaan. U denkt een duidelijke boodschap te communiceren. U ziet de mensen tegen wie u spreekt knikken, maar in werkelijkheid snappen ze er niets van. Ze willen alleen niet laten blijken dat uw jargon hen boven de pet gaat. Maar uw goedbedoelde ideeën zullen daardoor hun bestemming niet bereiken. En van uw argumentatie blijft weinig hangen.
Een verschillend vertrekpunt
Als mensen bepaalde (voor)kennis hebben, gaan ze er vaak te gemakkelijk van uit dat anderen die kennis ook hebben. Ze denken dat iedereen in een discussie vanuit hetzelfde uitgangspunt vertrekt. In werkelijkheid kun je mensen verdelen in ‘zij die weten’ en ‘zij die niet weten’. Beide groepen zullen uw informatie verschillend interpreteren en verwerken. Aan de buitenkant zult u daar meestal niets van merken. De mensen die ‘weten’, staan er niet bij stil dat anderen kennis missen. En de mensen die ‘niet weten’, weten niet welke kennis ze missen.
Als u kennis hebt, is uw vertrekpunt anders dan die van de mensen die deze kennis niet hebben. Dit effect wordt heel mooi geïllustreerd door de afbeeldingen van Rupert Sheldrake. Kijkt u voordat u verder leest eens naar deze afbeelding. Op die afbeelding ziet u een aantal vlekken. Probeert u daar eens een patroon in te herkennen. Als u de afbeelding voor het eerst ziet, zult u merken dat dat lastig is. Hoe lang u ook naar het beeld blijft staren, het blijven vlekken. Kijkt u vervolgens eens naar deze afbeelding. Dit is de oplossing van het eerste vraagstuk. Als u deze tweede afbeelding eenmaal hebt gezien, hebt u kennis die u eerst niet had. Wanneer u daarna weer naar de eerste afbeelding kijkt, kost het u geen moeite meer het bedoelde patroon te herkennen. Sterker nog, het lukt u dan niet meer om het patroon niet te zien en het beeld van alleen vlekken, dat u eerder had, weer op te roepen. U blijft de beeltenis erin herkennen.
Als u met iemand anders spreekt over de voorstelling die te zien is op de eerste afbeelding, is dat gemakkelijk als deze persoon dezelfde kennis heeft als u. Als u daarover spreekt met iemand die de tweede afbeelding niet gezien heeft, kost het moeite om hem duidelijk te maken wat u precies ziet. Zelfs wanneer u gedetailleerd uitlegt welke beeltenis er in de vlekken verborgen zit, is het zelfs niet vanzelfsprekend dat de ander die ook kan zien.
Kloppen en luisteren
De Amerikaanse schrijvers Dan en Chip Heath beschreven in hun boek De Plakfactor een ander prachtig voorbeeld om wat zij noemden ‘de vloek der kennis’ te illustreren. Ze refereerden daarbij naar het onderzoek waarmee Elisabeth Newton promoveerde tot doctor in de psychologie aan de Standford Universiteit. Newton deelde de proefpersonen aan haar onderzoek in in kloppers en luisteraars. Ze gaf de kloppers een lijst met 25 bekende liedjes. Zij moesten het ritme van deze liedjes op de tafel tikken en de luisteraars moesten vervolgens vertellen welke liedjes het waren.
Voordat de luisteraars antwoord gaven, vroeg Newton aan de kloppers hoeveel liedjes ze verwachtten dat de luisteraars goed zouden hebben. Zij voorspelden dat dat de helft zou zijn.
In het experiment werden 120 liedjes geklopt. En daarvan werden er slechts drie goed geraden. Dat is één op de veertig in plaats van de helft.
De melodie in uw hoofd
De kloppers achtten de kans dat de luisteraars het bij het goede eind zouden hebben veel groter. Dit kwam omdat ze zelf de melodie in hun hoofd hoorden. Ze konden zich daardoor niet voorstellen dat de kloppers slechts een onsamenhangend geklop hoorden in plaats van een harmonisch muziekstuk. Dit is overigens een aardig experiment om zelf eens uit te voeren. Klop bijvoorbeeld het ritme van het toepasselijke sinterklaasliedje: ‘Hoor wie klopt daar kinderen’ op de tafel en laat uw collega raden wat het is. U zult vernemen dat het voor de luisteraar niet veel anders klinkt als dat de buurman een spijker in de muur slaat.
Als klopper hebt u kennis (de titel, de woorden en de melodie), waardoor u zich niet kunt voorstellen hoe het is voor iemand die deze kennis mist.
De broers Heath maakten in hun boek de vergelijking tussen dit experiment en het dagelijks leven: ‘Dit experiment wordt elke dag op de hele wereld uitgevoerd. De kloppers en luisteraars zijn de CEO’s en medewerkers, docenten en studenten, politici en kiezers, marketeers en klanten, schrijvers en lezers. Al deze groepen communiceren voortdurend, maar de informatie is slecht verdeeld. Als een CEO het heeft over ‘aandeelhouderwaarde genereren’ heeft ze een melodie in haar hoofd die de medewerkers niet kunnen horen.’
Gedeelde kennis
Als u van tevoren vertelt welk ritme u gaat kloppen, kan de ander de melodie in zijn hoofd meeluisteren. U deelt dan dezelfde kennis. U gaat uit van hetzelfde vertrekpunt. Wanneer u met vakgenoten over uw werk spreekt, gebruikt u dezelfde terminologie als zij. Doordat u gelijke kennis met elkaar deelt, is de informatie die u uitwisselt begrijpelijk. U verstaat elkaar als u spreekt in hetzelfde jargon. Veel zakenmensen spreken echter ook buitenstaanders aan in een taal die deze mensen niet kunnen begrijpen. Door de kennis die zij in hun werk hebben opgedaan, ervaren zij de vaktermen die zij gebruiken als duidelijk, logisch en vanzelfsprekend. Ze staan niet stil bij het effect die ze hebben op anderen.
Vaagtaal
In de politiek, het onderwijs, de overheid en het bedrijfsleven wordt veelvuldig gebruik gemaakt van onnodig moeilijke woorden om simpele gedachten tot uitdrukking te brengen. Er worden ook uitdrukkingen gebruikt die de werkelijke inhoud van de boodschap eerder verhullen dan verduidelijken. Arjen Ligtvoet en Cathelijne de Busser spreken hierbij over vaagtaal. Vaagtaal bestaat uit woorden en uitdrukkingen die onduidelijk, dubbelzinnig, misleidend, overbodig of storend zijn. Vaagtaal is taal die verleidt, misleidt, verwart en voor ergernis zorgt.
Door vaagtaal moeten medewerkers tegenwoordig proactief zijn en in het bezit zijn van krachtige kerncompetenties. Door vaagtaal is je buurvrouw letterlijk doodgereden, zelfs als zij nog springlevend voor je staat. Door vaagtaal presenteren ambtenaren schaamteloos hun beleidsbeleid dat er voor moet zorgen dat het beleid ten aanzien van beleidsresistente burgers handjes en voetjes krijgt. Door vaagtaal heten criminele jongeren tegenwoordig kansjongeren die in kanswijken wonen, want kansen zijn altijd goed.
Arjen Ligtvoet en Cathelijne de Busser op Vaagtaal.nl
Afstemmen op uw gesprekspartner
Waarom zou u het simpel uitdrukken als het ook moeilijk kan, lijken veel beleidsmakers te denken. Dure woorden en vaagtaal zorgen ervoor dat uw boodschappen beperkt toegankelijk en voor veel mensen onduidelijk zijn. Dat biedt natuurlijk ook voordelen. Het gebruik van interessante woorden geeft u een zekere status en aanzien. En hoe minder mensen uw jargon begrijpen, des te meer er zal worden opgekeken tegen uw intelligentie. Vaagtaal kan er toe bijdragen dat u nooit verantwoordelijk gehouden kunt worden voor wat u hebt gezegd. U kunt er immers nog alle kanten mee uit. Waarom zou u dan kiezen voor duidelijke en heldere taal?
Als het uw bedoeling is om mensen te bereiken en uw ideeën te laten beklijven, dient u zich te uiten in een taal die iedereen begrijpt. Kijkt u eens kritisch naar het taalgebruik dat u bezigt in uw rapporten en luister naar de woorden die u kiest in uw speeches. Zijn die overbodig moeilijk? Maakt u gebruik van jargon dat alleen door een beperkte groep wordt verstaan? Schrap dan deze woorden en kies ervoor u voortaan uit te drukken met zinsneden die iedereen begrijpt. Paradoxaal genoeg zult u dan juist extra worden geprezen om uw inzicht en helderheid. Uw vakbroeders verstaan u nog steeds en uw redevoeringen zijn nu ook toegankelijk voor buitenstaanders. Als u moeilijke materie in makkelijke woorden kunt uitdrukken, verwerft u meer aanzien dat wanneer het u lukt om simpele zaken in onverstaanbaarheid te verpakken.
Zo blijven uw ideeën plakken
Dan en Chip Heath leggen in De Plakfactor uit hoe u er voor kunt zorgen dat uw ideeën betekenis krijgen, worden onthouden en worden doorverteld. Een van de belangrijkste principes die zij daarbij beschreven is dat uw idee eenvoudig uitgedrukt moet worden. Helderheid en duidelijkheid zijn essentieel. Het idee moet voorstelbaar en origineel zijn. Het helpt om uw ideeën te verduidelijken met beeldspraak en analogieën. Bij de introductie van Windows gebruikte Microsoft bijvoorbeeld het kantoor als model om moeilijke computerterminologie te vereenvoudigen. De werkomgeving werd het bureaublad, directories werden mappen, deleten werd in de prullenbak werpen en kopiëren van bestanden werd knippen en plakken. Door een vergelijking te maken met situaties waar mensen al vertrouwd mee waren, werd de werking van het besturingssysteem gemakkelijk inzichtelijk gemaakt.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Meer over dit onderwerp
Waar haalt u de kennis vandaan?
Zo presenteert u uw ideeën
Overtuigen zonder argumenten
Laat medewerkers hun manager overtuigen
Toon zelfvertrouwen: zo komt u zelfverzekerd over
Zes manieren om draagvlak voor uw ideeën te krijgen
Door welke overtuigingen laat u zich beïnvloeden?
Bekijk hier een overzicht van de artikelen van Frank van Marwijk
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
vaagtaal
plakfactor
geluk
succes
liefde
complimenten
emotie
lichaamstaal
relativeren
mensenkennis
psychologie
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie