Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Kunt u elkaar verstaan?
Een tijd geleden werd ik gebeld door een journaliste van KRO Magazine met een vraag naar aanleiding van het KRO-programma Spoorloos, waarin mensen op zoek gaan naar bloedverwanten. Veel adoptiekinderen die Spoorloos om hulp vragen, komen uit verre landen als Costa Rica, Sri Lanka, Indonesie, de Filippijnen etc. Als ze hun ouders ter plekke in de armen kunnen sluiten, lijkt er geen sprake te zijn van een taalbarrière ondanks het feit dat de een Nederlands praat en de ander een heel andere taal. Een van de kandidaten van Spoorloos zei zelfs gewoon in haar eigen taal te skypen met familie, en dat men elkaar toch heel goed begreep. Wat voor rol speelt lichaamstaal bij het overbrengen van liefde, vroeg de journaliste.
Elkaar goed kunnen begrijpen
Deze vraag, hoe het mogelijk is dat mensen die elkaars taal niet spreken elkaar toch zo goed kunnen begrijpen, riep bij mij meteen een andere vraag op. Hoe is het mogelijk dat mensen die dezelfde taal spreken elkaar soms zo slecht kunnen begrijpen. Deze vragen liggen in elkaars verlengde. Bij het antwoord op beide vragen gaat het vooral om wederzijdse belangstelling, zich openstellen voor elkaar en er alle moeite voor doen om elkaar te verstaan.
Twee communicatieve functies
Als het erom gaat of mensen elkaar goed kunnen verstaan, is het belangrijk om te beseffen dat taal twee communicatieve functies heeft die elkaar normaal gesproken uitstekend aanvullen. De eerste functie is het uitwisselen van inhoudelijke informatie. Daarvoor is het nodig om elkaars woorden te kunnen verstaan. Als ik u wil laten weten dat ik graag vóór volgende week een uitgebreide offerte van u ontvang, is het handig als u en ik dezelfde taal spreken. De tweede functie van taal is het vormgeven aan de onderlinge relatie die we hebben. Daarbij gaat het vooral om het overbrengen van intenties, gevoelens en emotie. Woorden komen ook daarbij van pas, maar kennis van de letterlijke inhoudelijke betekenis van die woorden is niet altijd nodig om elkaar goed te begrijpen. Als ik u bijvoorbeeld probeer te waarschuwen voor een aanstormende gele auto, reageert u waarschijnlijk vooral op mijn gezichtsexpressie en stemklank. Het gaat er dan even niet om welke kleur de auto heeft.
De bedoeling van taal is niet altijd primair gericht op het overbrengen van informatie. Soms is het onderhoudende karakter belangrijker. Neem bijvoorbeeld een receptie of een verjaardag waar u verschillende mensen gesproken hebt. Als ik u na een week vraag met wie u gesproken hebt en op welke plek u stond, zult u dat nog precies kunnen vertellen. Bijzonder genoeg zal het u vaak meer moeite kosten om te vertellen waarover het gesprek ging. Tenzij het gespreksonderwerp een bijzondere betekenis voor u had, zult u veel van wat er tijdens een informele bijeenkomst besproken wordt beschouwen als smalltalk of borrelbabbelen. U hoefde niet veel moeite te doen om de inhoud van het gesprek tot u door te laten dringen.
Elkaar echt willen begrijpen
Wat ervoor zorgt dat adoptiekinderen en hun biologische ouders elkaar meteen zo goed kunnen verstaan, heeft veel te maken met hun diepe verlangen om elkaar te begrijpen. Ze willen echt alles van elkaar weten en zullen er ook alles aan doen om hun bedoelingen over te brengen. Adoptiekinderen gaan vaak op zoek naar hun biologische ouders vanuit een wens om meer te weten over hun afkomst. Ze willen weten wie ze zijn. De ontmoeting met hun familieleden geeft hen erkenning voor wie ze zijn. Hierbij gaat het over de basale erkenning van hun bestaansrecht, waar ik ook in Het groot complimentenboek over geschreven heb. De vragen: word ik wel gezien, hoor ik er wel bij en ben ik uniek en onderscheidend, worden in korte tijd beantwoord. Dit is een zeer emotioneel moment. Ook voor de biologische ouders is de ontmoeting emotioneel. Ooit hebben zij, vaak om financiële redenen, afstand moeten doen van zoon of dochter met de gedachte dat zij elkaar misschien nooit meer zouden zien. De ontmoeting roept diepgaande gevoelens op: vreugde, maar vaak ook onzekerheid en schuldgevoel.
Tijdens zo’n ontmoeting worden hartverwarmende woorden uitgesproken, die niet letterlijk worden verstaan, maar die wel zeer goed worden begrepen. Met mimiek en gebaren worden boodschappen van welkomst en verbondenheid uitgewisseld. Het hervonden familielid wordt rondgeleid en voorgesteld aan de overige familie. Op dat moment, en later bij het samen bekijken van foto’s ligt het accent vooral op de namen van personen. De beelden spreken voor zich en de sfeer spreekt voor zich. En op gelijke wijze kan ook via Skype contact gehouden worden. Het gaat er immers niet per se om wát er wordt gezegd en getoond, maar vooral dát er iets wordt gezegd en getoond.
Een emotionele band?
Is er enige vergelijking te maken met het bovenstaande en de communicatie op de werkvloer? Ik ga er niet van uit dat u een even emotionele band hebt met uw collega’s en medewerkers als de mensen die ik hierboven heb beschreven met elkaar hebben. Toch zijn de mensen met wie u werkt misschien belangrijker voor u dan u beseft. Met wie brengt u het meest van uw tijd door? Vermoedelijk zijn dat niet uw partner of kinderen, maar uw collega’s. Wat die collega’s voor u betekenen, wordt soms pas duidelijk als er iemand uit de organisatie vertrekt. Tijdens een afscheidsreceptie van een collega worden vaak mooie woorden uitgesproken die niet alleen gaan over de manier waarop hij of zij zijn/haar werk deed, maar vooral over diens persoonlijkheid: wie hij/zij was op het werk en wat hij/zij heeft betekend als collega.
Ook op het werk heeft taal twee functies. Het overbrengen van inhoudelijke informatie en vorm geven aan de relatie. In veel werksituaties lijkt het accent op het eerste te liggen. Maar zoals ik hierboven schreef kunnen de communicatie over de inhoud en de communicatie over de relatie elkaar prima aanvullen. Als u elkaar al zonder woorden kunt begrijpen, zal het u gemakkelijker afgaan om ook elkaars uitgesproken inhoud en de bedoelingen te snappen.
Open staan voor elkaar
Om elkaar op die manier te kunnen begrijpen, is het belangrijk dat u openstaat voor elkaar. Net als de adoptiekinderen en hun ouders moet u er alles voor over hebben om de ander te verstaan. U moet ook alles doen wat mogelijk is om uw intenties duidelijk te maken. De kernwoorden hierbij zijn aandacht en belangstelling. Op het werk zijn medewerkers vaak met zichzelf en met hun eigen dingen bezig. Als anderen iets zeggen dat daar niet in lijkt te passen, doen ze weinig moeite om de bedoelingen van die ander te doorgronden. En zeker als een collega een andere mening lijkt te hebben, gaan alle deuren dicht. We willen de ander dan liever niet meer begrijpen omdat dit misschien interfereert met de manier waarop we gewend zijn te werken. En zodra selectief luisteren naar elkaar een gewoonte wordt, ontstaat de situatie waarbij mensen wel dezelfde taal spreken, maar elkaar toch niet verstaan. Is dit niet precies het tegenovergestelde van de communicatie die plaatsvindt tussen de adoptiekinderen en hun biologische ouders? Die verstaan elkaar vooral omdat ze elkaar willen verstaan.
Verplaats u in de ander
Wat betekent dit voor u in de praktijk? Wat kunt u doen om uw zakenpartners, collega’s, medewerkers en klanten beter te verstaan? Wees gerust, u hoeft elkaar hiervoor niet snikkend in de armen te vallen. Wat er vooral voor nodig is, is dat u zich leert verplaatsen in de ander. Bezie de dingen eens vanuit zijn of haar gezichtspunt. Wat vind de ander echt belangrijk en waarom denkt u dat dat zo is? Waarom maakt de ander de keuzes die hij of zij maakt. Door daar bij stil te staan krijgen de boodschappen die u ontvangt een andere waarde voor u. Ga ervan uit dat achter elke communicatieve uiting een bedoeling van de ander verborgen zit. Probeer die te doorgronden. Zo kan niet wát, maar hóé iemand iets zegt, het verschil uitmaken. Op welk moment (naar aanleiding waarvan) spreekt de ander? Heeft hij of zij daar veel of weinig woorden voor nodig? Hoe klinkt zijn of haar stem en welke mimiek ziet u? Verplaats u dan eens geheel in die ander en ga na hoe ú zich in dezelfde situatie zou voelen. Gebruik deze gegevens om door te vragen. Klopt het wat u waarneemt? Is de bedoeling van de ander u helemaal duidelijk? Als u hierover terugcommuniceert, zal de ander zich beter begrepen voelen en zich ook gemakkelijker in uw gedachten kunnen verplaatsen.
In een volgend artikel zal ik verder ingaan op het belang van het zich kunnen verplaatsen in de perspectieven, de gedachtegang, de motivaties en gevoelens van anderen, uitgaand van de theory of mind en het mentaliseren.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Meer over dit onderwerp
Empathie, is dat wel zo nodig?
Kunt u elkaar verstaan?
Neem afstand van problemen
Vergroot uw succes door te doen alsof
Niet-bestaande problemen oplossen
Bekijk hier een overzicht van de artikelen van Frank van Marwijk
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie