Vijf tips voor het goed ontvangen van complimenten
De vraag die ons als auteurs het meest gesteld werd na het verschijnen van Het Groot Complimentenboek is: ‘Hoe neem je nu het best een compliment in ontvangst?’ Blijkbaar is dat hetgeen dat mensen het meest lastig vinden als het gaan om complimenten. Eerder op deze site heb ik een artikel gewijd aan het in ontvangst nemen van complimenten en uiteraard komt dat ook in het boek uitgebreid aan de orde. Eigenlijk is het meest simpel dat je gewoon bedankt voor het compliment, maar er is meer. Door er een extra dimensie aan toe te voegen, verbetert u uw relaties en krijgt u bovendien nóg meer complimenten. In dit artikel vindt u vijf tips voor het goed ontvangen van complimenten.
Wees voorbereid op veel complimenten
Nog een maandje en dan is het 1 maart, de Nationale Complimentendag. In mijn laatste blog heb ik u beloofd om het geven en ontvangen van complimenten de komende maand te thematiseren, zodat u uw waarderingsmanagement ook echt diepgang kunt geven. Eén dag is immers zo voorbij! De komende tijd kunnen u en uw medewerkers dus nogal wat complimenten verwachten. Deze keer ga ik dieper in op de vraag: ‘Hoe neem je die complimenten goed in ontvangst’. Dat is een belangrijke vraag. Als u als ontvanger moeilijk kunt omgaan met de complimenten die u krijgt, dan verliezen deze hun waarde. U voelt zich er alleen ongemakkelijk door. Maar hetzelfde geldt eigenlijk voor de complimentgever. Een stuntelige reactie op complimenten, nodigt niet uit om er nog meer te geven.
Bescheiden reacties
In een eerder artikel schreef ik al waarom mensen het lastig vinden om complimenten te ontvangen. Ik gaf voorbeelden van de manieren waarop we nu vaak reageren en legde uit hoe het beter kan. Vaak wordt verondersteld dat het beleefd is om bescheiden te reageren en het compliment te bagatelliseren. We halen onze schouders op en doen alsof onze geweldige prestatie vanzelfsprekend was: ‘Ach het stelde niets voor!’. Ook complimenten over ons uiterlijk weten we te kleineren. In plaats van de ander te bedanken voor het complimentje over onze kleding, ontkrachten we het door te zeggen: ‘Oh, niets bijzonders hoor, dit heb ik al heel lang’, ‘Oh, het was maar een koopje hoor’ of zelfs: ‘ik vind dat deze kleding me juist dik maakt!’ Deze overmatig ‘bescheiden’ reacties op complimenten worden vaak toegeschreven aan onze calvinistische natuur. Het zou dan ook iets typisch Nederlands zijn om complimenten op die manier af te wimpelen. Het zou dan ook iets typisch Nederlands zijn om complimenten op die manier af te wimpelen. Dat is echter niet geheel juist. In het (grappige) filmpje hieronder kunt u zien dat Amerikanen blijkbaar ook de kunst verstaan om ontvangen complimenten teniet te doen. Het is blijkbaar iets intercultureels.
Mogelijke dubbelzinnigheden?
Het filmpje geeft ook een indruk van hoe het aanvoelt als anderen je compliment onderuit halen. Als mensen zó reageren durf je echt geen complimenten meer te maken! Het filmpje eindigt met de juiste en meest simpele manier om op een compliment te reageren. Gewoon bedanken. Dat klinkt vanzelfsprekend. Uit onderzoek is gebleken dat we eigenlijk wel heel goed weten hoe we complimenten in ontvangst zouden moeten nemen. Toch vinden we dat ook niet altijd zo simpel. Moet je bijvoorbeeld steeds opnieuw voor elk complimentje bedanken, ook al gaat het over iets subtiels? Moet je voor een groot compliment anders bedanken dan voor een losse opmerking? En wat als er misschien een verkeerde bedoeling of een onhandige flirtpoging verborgen zit in het compliment? Moet je dan ook bedanken, je schouders ophalen of juist reageren dat je van de klaarblijkelijke avances niet gediend bent! In deze tijd van #metoo zijn we ons immers over-alert op mogelijke dubbelzinnigheden in de communicatie. Uit onder andere dit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat vrouwen complimenten over uiterlijk anders interpreteren dan mannen en dat ook statusverschil uitmaakt als het gaat om het beoordelen van de intentie bij de lofprijzing. Het lijkt dus veiliger om op een compliment over het uiterlijk te reageren met een bescheiden glimlach dan met een enthousiaste uiting van dank, wat geïnterpreteerd zou kunnen worden als een vorm van instemming.
Toch een bedankje
Dat geeft bijna de indruk dat we ons zouden moeten wapenen tegen foute complimenten. Elk woord zouden we op een goudschaaltje moeten afwegen voordat we reageren. Het bijzondere is dat een kort bedankje feitelijk ook volstaat als het compliment niet zo handig is. Een goed voorbeeld vond ik in het boek Als ik jou toch niet had van Agnes Verbiest. Verbiest vertelde het verhaal van een donkere in Nederland geboren vrouw die op een congres van een blanke man het compliment krijgt dat ze zo goed Nederlands spreekt. Het mag duidelijk zijn dat dat niet echt een handig compliment is. De vrouw reageert vervolgens door te zeggen: ‘U spreekt het anders ook aardig’. Daarmee zet ze de complimentgever op zijn nummer in bijzijn van de andere aanwezigen. Best grappig! De vraag is echter of dat nodig was. De man in kwestie was wel ‘een beetje dom’, maar had waarschijnlijk geen kwade bedoelingen bij zijn lofprijzing. Als de vrouw had gereageerd met een simpel ‘dank je wel’, dan was dat genoeg geweest. Was het werkelijk bedoeld als compliment, dan had de man zijn bedankje. Maar ook als de opmerking wel gemeen bedoeld was, was dit de beste reactie. Met het simpele bedankje had ze laten merken dat het sarcasme haar was ontgaan en/of dat ze zich er niet door liet intimideren. Ze had op die manier de eer aan zichzelf gehouden in plaats van dat ze zich liet kennen. Ook bij een onhandige flirtpoging kan een simpel bedankje op: ‘Wat heb je toch een mooie ogen!’, genoeg zijn (hoewel in dit geval het antwoord: ‘Die heb ik uit de uitverkoop’, ook best grappig zou zijn). Ga uit van de goede bedoelingen van de ander. In het geval van een onhandig compliment reageert u op precies dezelfde manier als u ook gedaan zou hebben bij een prettig compliment.
Gewoon bedanken dus?
Voor de meeste complimenten geldt dat een bedankje volstaat. Dus geen excuses, niet doorschuiven naar anderen en ook geen complimenten terug maken (complimenten zijn geen tennisballen). Toch is het in veel gevallen mogelijk om het bedankje op het compliment een beetje aan te kleden. Een compliment kan op zichzelf staan, maar ook het begin zijn van een gesprek, een goed contact, een nieuwe samenwerking, een vriendschap of liefde. Dat vraagt wel om meer reactie. Een compliment kan een mooie openingszin zijn, maar een openingszin alleen is nog geen gesprek. Uiteindelijk gaat het ook om de reactie op de openingszin. Met alleen ‘dank je wel’ valt het gesprek een beetje dood.
Je mag natuurlijk best laten blijken dat je het compliment waardeert. Dat kan uit uw ‘bedankt’ best blijken, afhankelijk van uw intonatie en gezichtsuitdrukking, maar u kunt uw bedankje ook aanvullen.
U kunt uw reactie op een compliment communicatiever en sterker maken op de volgende manieren:
1. Ondersteun uw bedankje non-verbaal
Zoals u weet heb ik een dingetje met lichaamstaal. Vooral omdat het zo’n krachtige manier is om uw boodschap een extra lading te geven. Die kan positief of negatief zijn. Als u na het compliment kortaf bedankt, uw gezicht strak houdt en de ander niet aankijkt, wekt u de indruk dat u het compliment niet zo belangrijk vond. Het lijkt een onnadenkend bedankje, bedoeld om er maar snel vanaf te zijn. Als u de ander echter aankijkt, glimlacht en trots in uw ‘dank je wel’ laat blijken, dan vertelt u dat u blij bent met het compliment, dat het waarde voor u heeft en dat u zelf ook trots bent op dat waar u het compliment voor krijgt. Dit alleen al zorgt ervoor dat anderen u graag complimenten blijven geven.
2. Geef een kleine positieve toevoeging
Een bedankje voor een compliment is prettig, maar kan ook slechts een uiting van beleefdheid zijn. Met een kleine toevoeging laat u blijken dat u het compliment positief hebt ontvangen en dat u de ander waardeert voor zijn of haar opmerkzaamheid. Als iemand u complimenteert met uw nette kleding, kunt bijvoorbeeld zeggen: ‘Dank je wel, leuk dat je het ziet. Ik had vandaag een afspraak, dus ik wilde er netjes uitzien.’ Als uw baas u complimenteert met een succesvol gesprek, dan kunt u aan uw bedankje iets over de inhoud van het gesprek toevoegen. Een kleine positieve toevoeging waarmee u de ander waardeert voor het compliment zelf en voor zijn/haar opmerkzaamheid, is iets anders dan met een compliment terug reageren. Reageer dus niet met: ‘Dank je, jouw make up ziet er ook mooi uit’, maar met ‘Dank je, leuk dat het je opvalt, ik heb de kleur afgestemd op mijn blouse’. Krijgt u een compliment over een sieraad, dan heeft het niet veel waarde om te zeggen dat u het al heel lang heeft of dat u hem goedkoop heeft gekocht. Daarmee degradeert u het compliment. Een positieve aanvulling is echter wel welkom. Als het sieraad een erfstuk is of een speciale herinnering oproept is dat best leuk om erbij te noemen. U kunt ook uw positieve emotie laten blijken in de toevoeging: ‘Ik ben blij dat je mijn inbreng waardeerde, dat doet me werkelijk goed’.
3. Stel een vraag
Een andere aanvulling op het bedankje dat u kunt gebruiken is het stellen van een vraag. Daarmee geeft u het compliment meer diepgang. Zo wordt het een opbouwend compliment. De term opbouwend wordt vooral gebruikt bij kritiek. Als iemand u kritiek geeft zonder onderbouwing, dan kunt u er niets mee. Geeft de ander er een suggestie tot verbetering bij, dan is de kritiek opbouwend. Met een compliment is het niet veel anders. U wilt niet alleen weten dat iets goed is, maar ook wát er dan zo goed is. Daar kunt u wat van leren. Een top-kok die aan zijn leerling alleen vertelt dat het eten lekker was, helpt hem weinig om zijn kookkunst te verbeteren. De leerling doet er dan goed aan om te vragen wát er zo aangenaam was aan eten: de kleur, de samenstelling, de temperatuur, de consistentie, de hoeveelheid zout, enzovoorts. Als u een compliment krijgt over uw toespraak, kunt u bedanken voor het compliment en vervolgens het gesprek aangaan om te ontdekken wát er goed aan was. Valt deze techniek dan niet onder ‘vissen naar complimenten’? Ja, maar daar is niet mis mee! Soms moet u bewust vissen naar complimentjes om de verdiende waardering te ontvangen.
4. Ga in gesprek
Een compliment is meer dan een aardige opmerking. Het geeft ook iets weer over de interesse die de ander zelf heeft. Krijgt u bijvoorbeeld een compliment over uw mooie schilderkunst, dan weet u dat kunst blijkbaar ook de interesse van de ander heeft. Iemand die schilderijen louter beschouwt als decoratieve muurvulling, ziet misschien niet eens wat er bijzonder aan is. Met een compliment dat u krijgt over uw sportactiviteit, uw auto, uw kinderen of uw kleding hebt u meteen een interessant gespreksonderwerp. Het zal u verbazen dat de passie van de ander vaak dicht bij het onderwerp ligt waar u zojuist een compliment over hebt gekregen. Stel na uw bedankje eens een belangstellende vraag over de activiteiten, interesses en voorkeuren van de ander. U lijkt meer op elkaar dan u denkt.
5. Kom er eens op terug
Tijd is een bijzonder fenomeen. Het maakt verschil of iemand zich ergens snel van afmaakt of er de tijd voor neemt. Tijd heelt (soms) alle wonden. En als u op een later moment ergens op terugkomt, krijgt dat ook extra waarde. Het geeft aan dat het u bezig heeft gehouden en dat u het belangrijk vond. U zegt bijvoorbeeld: ‘Ik denk opeens terug aan het compliment dat je gisteren gaf over de samenwerking. Ik was blij dat je daarover begon. Ik voelde me echt gewaardeerd’, enzovoorts’.
Thema: complimenten ontvangen en complimenten geven
Jaarlijks is het op 1 maart de Nationale Complimentendag. Gewoonlijk schrijf ik rond die datum een artikel over complimenten. Dit jaar ben ik daar ruim van te voren mee begonnen. Waarom? Een dag is zo voorbij en waardering kan best wat meer aandacht gebruiken. Medewerkers willen graag meer waardering: van klanten, van hun leidinggevenden en van hun collega’s. Complimenten blijken hoog in de lijst van wensen te staan. We willen erbij horen, we willen gehoord worden, we willen ons nuttig voelen en we willen ons gewaardeerd voelen. Het thematiseren van complimenten brengt mensen dichter bij elkaar en vergroot de sfeer. In een blog op Managersonline.nl stelde ik daarom voor om complimenten te thematiseren binnen organisaties. Dit zorgt ervoor dat het onderwerp gaat leven. Dat werkt motiverend en vergroot het werkplezier. In de blog vindt u een opsomming van bronnen en links naar vorige artikelen over dit onderwerp. Lees hier de blog om meer suggesties op te doen. Meer inspiratie kunt ook u ook opdoen uit ons boek.
Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Doe niet zo moeilijk De kunst van het relativeren Een nieuwe uitdaging? Zet dan je schouders eronder! Valt het uiteindelijk tegen? Haal dan je schouders op! #lichaamstaal #relativeren.
Manipuleren kun je leren
Meer dan 30.000 exemplaren! Frank van Marwijk schrijft over
subtiele lichaamstaal en beïnvloeding via onbewuste kanalen in zijn boek
Manipuleren kun je leren
Lichaamstaal bij baby's 
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie