Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
De keuze tussen doen en laten...
"All of humanity’s problems stem from man’s inability to sit quietly in a room alone."
- Blaise Pascal
Het is vakantietijd. Misschien zit uw vakantie er al op of bent u nog hard bezig met de laatste loodjes. Maar het kan ook zijn dat u dit artikel leest op uw tablet terwijl u op uw buik op het strand ligt. Of u zit ermee op de rand van het zwembad, uw benen bungelend in het water. Heerlijk! U hoeft even niets te doen. Niets doen?! Mogelijk hebt u in uw vakantie helemaal geen tijd om niets te doen. Nee, zitten kunt u nog het hele jaar, vindt u. In uw vakantie bent u juist de hele dag actief. U wandelt urenlang door de bossen of tussen de schapen, u klimt op rotsen en suist er met een paraglider weer vanaf. ’s Avonds ploft u, uitgeput vanwege alle ‘ontspannende’ activiteiten, op de bank. Geen puf om artikelen te lezen! Het kan ook zijn dat u uw culturele interesse exploreert tijdens uw vakantie. U bezoekt oude havens, musea en kastelen. U leest best wel wat in uw vakantie als het maar niet naar werk riekt. Tenslotte kan het ook zijn dat u stiekem toch uw laptop hebt meegenomen om op de hoogte te blijven van alles wat er op uw werk afspeelt. Een artikeltje lezen kan er best tussendoor!
Passief of actief?
Welk vakantie u ook kiest, het zal absoluut een groot verschil maken voor uw beleving. Ook maakt het uit voor hoe u zich de ervaring herinnert en die na uw vakantie met anderen deelt. Vakantie heeft de naam van ‘ff niets doen’, maar het zijn juist de activiteiten die het verschil maken. Als mensen naar elkaars vakantie vragen, stellen ze twee vragen: ‘Waar ben je geweest?’ en ’Wat heb je gedaan?’ Het verschil tussen iets doen en niets doen is enorm. Actie valt meer op dan passiviteit. Activiteit blijft beter in uw herinnering plakken dan inactiviteit. Als u elk jaar drie weken op een stretcher bij het zwembad ligt, is er voor uw geheugen geen onderscheid. Alle vakanties lijken dan op elkaar. Als u elke vakantie andere activiteiten onderneemt, prikkelt dat uw herinneringsvermogen.
Tenslotte wordt activiteit vaak anders gewaardeerd dan passiviteit. Als collega’s aan u vragen wat u in de vakantie hebt gedaan, lijkt ‘...alleen op het strand gelegen...’ haast geen sociaal wenselijk antwoord. Nou maakt dat op zich niet zoveel uit. Uw collega’s zullen zich er waarschijnlijk niet echt druk over maken hoe u uw vakantie besteedt. Als liggen blijkbaar uw hobby is, moet u dat zeker niet laten. Maar in het werk maakt activiteit wel degelijk verschil. Bezigheid valt op. Actief zijn wordt meer gewaardeerd. Daarom doen we ons best om actief over te komen. Er zijn situaties waar het een betere keus is om af te wachten, maar waarbij mensen er toch voor kiezen om iets te doen. Eerder schreef ik op deze site al over Het opmerkelijke effect van niets doen, maar niets doen is werkelijk een kunst apart. Het gaat daarbij niet alleen om de keuze voor activiteit of inactiviteit, maar ook om de verwachting die dat met zich meebrengt en de manier waarop anderen ernaar kijken.
Iets doen of niets doen?
De Israëlische onderzoeker Michael Bar-Eli evalueerde de reacties van keepers tijdens penalty’s. Als een penalty wordt genomen heeft een keeper drie keuzes: naar links duiken, naar rechts duiken of in het midden blijven staan. In feite gaat het daarbij om een gok. Nadat de speler de bal geschoten heeft, bereikt de bal het doel in minder dan 0,3 seconden. De keeper heeft geen tijd om zijn beslissing te laten afhangen van de richting waarin de bal lijkt te gaan. Uit de evaluatie van Bar-Eli blijkt dat spelers de bal één derde van de tijd naar links schieten, één derde van de tijd naar rechts en één derde van de tijd in het midden. Keepers weten dit ook, maar toch duiken ze meestal naar links of rechts. Zelden blijven ze in het midden staan, terwijl toch één derde van alle ballen daar terecht komt. Waarom? Bar-Eli concludeerde dat dit vooral te maken heeft met uiterlijk vertoon. Het ziet er gewoonweg actiever uit om iets te doen, dan te wachten. Duiken, ongeacht in welke richting, geeft het gevoel dat de keeper er alles aan gedaan heeft om het doelpunt te voorkomen. Stokstijf blijven staan terwijl de bal overduidelijk de hoek in suist, ziet er wel heel erg lullig uit!
Ingrijpen of niet?
In nieuwe of onzekere omstandigheden voelen we ons gedwongen om wat te ondernemen. Wat dan ook! Daarna voelen we ons beter, zelfs als de resultaten slechter zijn doordat we te snel of te vaak handelden. Iets doen ziet er actiever uit dan niets doen. Het geeft ook het gevoel achteraf, dat je tenminste wat gedaan hebt. Toch is meteen in actie komen niet altijd de juiste keuze. Stel dat er op een avond verschillende groepen dronken jongeren over straat zwalken. Dit gaat gepaard met een hoop herrie. Er wordt tussen de groepen heen en weer geschreeuwd. De buurtbewoners hebben de politie gebeld. Op het moment dat de agenten aankomen lijkt de situatie tussen de jongeren te escaleren. Er wordt geduwd en gescholden. Ervaren politiemensen nemen de tijd. Ze houden wat afstand en observeren eerst. Mogelijk heeft hun aanwezigheid al effect. Ze grijpen alleen in als het echt uit de hand loopt. Als er echter minder ervaren agenten ter plaatse verschijnen eindigt de situatie vaak anders. De jonge dienders hebben eerder het gevoel dat ze iets moeten doen om de situatie te doen de-escaleren. Ze duiken er daarom eerder in. Ervaring heeft echter uitgewezen dat latere interventie, door de aanwezigheid van ervaren politiemensen, leidt tot minder slachtoffers.
Welke behandeling?
Zwijgen is soms beter dan spreken. Wachten is soms beter dan overhaaste actie. Soms is handelen zinloos of werkt het averechts. Toch kunnen mensen de neiging om iets te doen vaak niet weerstaan, vanwege de negatieve indruk die passiviteit oproept. Artsen krijgen soms het verwijt dat ze niet genoeg gedaan hebben om een chronische kwaal te behandelen of om het overlijden van een dierbare te voorkomen. De vraag is of de arts op dat moment wel wat kón doen. Soms is een arts er van overtuigd dat niets helpt, maar besluit hij toch wat te ondernemen. Ook als de diagnose van een patiënt niet met zekerheid kan worden vastgesteld, schrijven artsen soms medicijnen voor of consulteren ze een specialist. Vooral in het buitenland moet je niet verbaasd staan als je bij een virusinfectie een antibioticum voorgeschreven krijgt. Dat helpt niet. Sterker nog, het werkt averechts omdat het veelvuldig onterecht voorschrijven van antibiotica ervoor zorgt dat bacteriën daar resistent voor worden. Waarom dan toch dit medicijn? Omdat de patiënten actie verwachten!
Het gaat erom wat je doet
In veel werksituaties staat actie centraal. De hoeveelheid verricht werk is een beoordelingscriterium. Het maakt niet altijd uit wat je doet, als je maar wat doet: laat je handen wapperen! Soms gaat het niet eens om de resultaten, maar om de dynamiek. Alleen doen alsof je het druk hebt, zoals ik beschreven heb in Manipuleren kun je leren, is soms even effectief als het werkelijk druk hebben. Waarom is het eigenlijk dat we zoveel nadruk leggen op activiteit? De evolutionaire psychologie neemt ons voor het antwoord mee naar de tijd van de jagers-verzamelaars. In die tijd was niet altijd plaats voor strategische planning en overweging. Er moesten snelle beslissingen worden genomen die leidden tot directe actie. Als onze voorouders een silhouet zagen aan de rand van het bos- iets dat leek op een sabeltandtijger, gingen ze niet zitten om alle opties te overwegen. Ze kwamen in actie. Ze schoten in een boom, sprongen van een rots of wierpen een speer. Ze namen risico om gevaar te voorkomen. Wie dat zo deed kon nakomelingen krijgen. Wie dat anders deed, overleefde het niet. Wij zijn de afstammelingen van de snelle reageerders. Wij zijn doeners en geen laters. Dichter bij onze tijd: nog in de negentiende eeuw waren er geen computers en machines die al het werk deden. Mensen werkten meer dan twaalf uur per dag. Je kon niets verdienen door te mijmeren en naar een wolk te staren. Overigens ook niet door op een toetsenbord te rammelen en tabellen te maken.
De tijden zijn veranderd. Onze beeldvorming over wat werk is, is veranderd. De resultaten van onze acties zijn niet altijd even tastbaar. We erkennen dat het ook werk is als we iets plannen, overleggen, brainstormen, overwegen en samenvatten. Toch staan er nog weinig stretchers op kantoren waarop we kunnen hangen om nieuwe ideeën te vormen. Openlijke inactiviteit is nog steeds een kardinale zonde. Voor inactiviteit krijgt u geen eer, geen medaille, geen standbeeld met uw naam erop, ook al nam u de juist beslissing door te wachten. Aan de andere kant: als de situatie, misschien toevallig, verbetert doordat u besluitvaardigheid laat zien en actie neemt kunt u rekenen op alle lof.
Actie of passiviteit- keuze of geluk?
Kijkt u eens naar de volgende situaties:
Henk heeft aandelen in bedrijf A. Hij besluit deze aandelen te verkopen en koopt in plaats daarvan aandelen in bedrijf B. De volgende dag blijkt dat de aandelen van bedrijf B enorm zijn gestegen terwijl de aandelen van bedrijf A zijn gedaald.
Sjaak heeft aandelen in bedrijf B. Hij overweegt om die aandelen om te wisselen voor die van bedrijf A, maar doet dat toch niet. De volgende dag blijkt dat de aandelen van bedrijf B enorm zijn gestegen terwijl de aandelen van bedrijf A zijn gedaald.
Wat is het verschil? Henk heeft een goede beslissing genomen door iets te doen. Hij heeft zijn aandelen omgewisseld en dit was een goede keuze. Sjaak heeft een goede beslissing genomen door iets niet te doen. Hij heeft zijn aandelen gehouden en dat was een goede keuze. Wie verdient er meer waardering voor zijn keuze? Als u het goed bekijkt maakt het geen verschil. Het nemen van actie en het zich onthouden van actie waren beide keuzes die leidden tot een goed resultaat. Toch beschouwen veel mensen de actie van Henk als een effectieve handeling en de passiviteit van Sjaak als geluk. Niemand kan immers aan de buitenkant zien dat ook Sjaak een bewuste keuze maakte.
Gepland nietsdoen
Iets doen wordt vaak beschouwd als proactief en ondernemend. Iets niet doen eerder als afwachtend of lui. Toch kan niets doen, iets niet kiezen, uitstellen of wachten soms de voorkeur hebben en leiden tot betere resultaten. In onzekere situaties en een roerig klimaat is het beter te wachten tot het tij bedaart. Voor de buitenwereld kan dat er echter uitzien als passiviteit en niet als een bewuste keuze. Het is daarom raadzaam om de keuze voor niets doen duidelijk te communiceren. Als anderen weten dat u er doelbewust voor kiest om geen actie te nemen, is uw inactiviteit plotseling een activiteit. Als de mensen in uw omgeving op de hoogte zijn van waarom u iets niet doet, zult u meer begrip ontvangen. U zult dan ook beter de neiging kunnen weerstaan om per se iets te moeten doen om zo een actievere indruk te maken.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Meer over dit onderwerp
Het opmerkelijke effect van niets doen
Niets is niet niets
Wat moet dat moet - of niet?
Een onvergetelijke vakantie
Koester hoge verwachtingen, maar verwacht niets
Bekijk hier een overzicht van de artikelen van Frank van Marwijk
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie