Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Zo komt u van uw nare gewoontes af
De Amerikaanse talkshow host Jimmy Kimmel liet deze video zien in zijn Late Night Show. In de video zie je een aantal fragmenten van President Trump aan de vergadertafel. Hier wordt op een komische manier duidelijk dat Trump de neiging heeft om voorwerpen, die in zijn nabijheid staan, te verplaatsen. Dat lijkt een onschuldige gewoonte als je niet kijkt naar de betekenis in termen van lichaamstaal. Vooral uit het korte fragment waarbij Trump het drinkglas van zijn buurman wegschuift, in de intieme zone van die ander, kun je concluderen dat Trump last heeft van een agressieve vorm van territoriumcontrole. De in 2008 overleden lichaamstaalschrijver Julius Fast schreef hierover een interessante passage in zijn boek Body Language. Hier vindt u het genoemde stukje, op de pagina’s 26, 27 en 28 van het boek, te beginnen bij: How Much Space Does a Man Need? Waarschijnlijk is Trump zich helemaal niet bewust van zijn vreemde neiging en ook niet van het effect dat het onbewust op zijn gesprekspartners kan hebben.
Hinderlijke gewoontes
Ieder mens heeft hinderlijke gewoontes waarvan hij zich al dan niet bewust is. Daarbij heb ik het niet alleen over roken, nagelbijten, laatkomen of rommel laten slingeren. Het gaat vooral om de aangeleerde gewoontes die vervelend zijn in het contact met anderen. Mogelijk stelt u belangrijke zaken altijd uit. Misschien kunt u het niet laten om anderen voortdurend te onderbreken. Wellicht hebt u de neiging om op alle slakken zout te leggen. Het kan ook zijn dat u ongemerkt gebaren toont waarmee u ongeduld of irritatie laat blijken zoals diep zuchten, klikken met uw pen of trommelen met uw nagels op tafel. Er kan ook iets typisch zijn aan de manier waarop u praat: u gebruikt bepaalde stopwoordjes en stokpaardjes, u heeft een opvallend plat accent, u speekt tamelijk hooghartig of u spreekt met korte afgeknepen stem, waarmee u de indruk wekt voortdurend boos te zijn. Het is ook mogelijk dat u met uw lichaamstaal de verkeerde indruk wekt omdat u tijdens gesprekken uw ogen wegdraait, uw hand voor uw mond houdt of voortdurend uw keel schraapt.
Onbewust onbekwaam
Dit zijn gewoontes die u, als u zich er bewust van zou zijn, best zou willen veranderen. Het lastige is dat u zich daar vaak niet bewust van bent. U bent in deze fase zoals we dat noemen onbewust onbekwaam. U doet bepaalde dingen misschien niet zo handig of u mist bepaalde vaardigheden in uw communicatie, zonder daar weet van te hebben. Dit is de fase waarin iedereen zich bewust lijkt te zijn van uw nare gewoontes, terwijl u daar zelf geen enkel benul van hebt. Zoals ik al beschreven heb ik mijn artikel Hoe herkent u uw blinde vlekken?, zullen anderen u niet altijd aanspreken op uw gedrag of manier van communiceren, zeker als het gaat om persoonlijke neigingen die zij al langer van u gewend zijn. Als u altijd met een klagende ondertoon spreekt of steeds grapjes maakt op ongepaste momenten, zullen anderen dat gaan beschouwen als iets dat ‘bij u hoort’. Hoewel ze zich nog steeds aan die eigenaardigheden kunnen irriteren, zullen ze er vermoedelijk niets over zeggen.
Het is dus aan u om u bewust te worden van uw eigen gedrag. Soms kan het helpen om feedback te vragen, maar ga er nog steeds niet van uit dat anderen dat zullen geven. Feedback geven kan nogal beschamend zijn. Zo heb ik eens een predikant aangesproken die een gebed uitsprak terwijl hij zijn handen in zijn kontzak hield waarbij hij een soort masserende bewegingen maakte. Leg dat maar eens uit zonder het voor te doen! Maar ook minder opvallende trekjes blijven in de meeste gevallen onbesproken, zelfs als u er direct naar vraagt. Een tweede manier om meer bewust te worden van uw gedrag is zelfmonitoren. Dat kunt u doen door geluids- of video-opnamen van uzelf te maken en die terug te spelen. Ook kunt u gebruik maken van de helikopterview-methode. Daarbij kijkt u naar uzelf als het ware van buitenaf. U let erop hoe u zit, wat voor gebaren u maakt en hoe u spreekt. Zo gaat u uzelf zien hoe anderen u zien. In het eerdergenoemde artikel gaf ik een aantal tips om dit bewustwordingsproces te versnellen.
Bewust onbekwaam
Als u zich bewust bent van uw onhebbelijkheden of het gemis aan bepaalde vaardigheden, komt u in een tweede fase die we bewust onbekwaam noemen. Dit is een erg ongemakkelijke fase. U bent zich nu pijnlijk bewust van uw storende neigingen terwijl die nog wel in uw gewoontepatroon zitten. Of u bent zich bewust van ontbrekende vaardigheden die u nog niet beheerst. U wilt het wel anders doen, maar dat gaat nog niet soepel. Misschien hebt u in deze fase de neiging om te overcompenseren. Dat betekent dat u het gewoontegedrag, dat u nu herkent en waar u zich nu zelf ook aan ergert, gaat veranderen door precies het tegenovergestelde te doen. Daardoor komt dat gedrag - zeker voor uw eigen gevoel - overdreven en gemaakt over. Door te letten op uw accent articuleert u te overdreven. Uw beperkte oogcontact verandert in staren. Uw pruillip wordt een geforceerde grijns. En om uw overmatige armbewegingen in toom te houden, beweegt u zich nu als een pinguïn in het gips. Dit soort van overcompenseren staat bekend als pin-balling, het heen en weer schieten van het ene extreme naar het andere met de intentie om te corrigeren. Uw gebaren en expressie voelen buitenaards aan en omdat u in deze fase gefocust bent op uzelf, en dus zeer bewust van uzelf, is dit nogal pijnlijk voor uw zelfvertrouwen. Misschien bent u nu geneigd de moed op te geven en weer terug te stappen in de fase van gelukzalige onwetendheid die ik onbewust onbekwaam noemde.
Bewust bekwaam
De aanhouder wint. In dit geval zal het ook zijn dat het pin-balling effect zal verminderen naar mate u er langer mee bezig bent. U ontwikkelt nieuwe vaardigheden en bent soms verrast dat die lukken. Uiteindelijk raakt u er vertrouwd mee, maar tegelijkertijd bent u zich nog bewust van elke handeling. U ziet uzelf elke beweging maken, u voelt hoe u staat en u let op elk woord dat u uitspreekt. Weet u nog hoe dat was bij uw eerste autorijlessen? Schakelen ging best goed, maar u moest daar nog goed over nadenken. Dit is de fase die we bewust bekwaam noemen. Wat u doet ziet er natuurlijk uit en leidt tot goede resultaten, maar het vraagt wel uw volledige aandacht. Tegelijkertijd lijkt het voor uw gevoel of anderen u voortdurend in de gaten houden en net als uzelf alles zien wat u doet.
Hebt u de Water Bottle Flip wel eens gedaan? Dat is een trend waar de jeugd zich op dit moment mee bezig houdt. Het is de kunst om een voor één derde met water gevulde petfles in de lucht te slingeren en ervoor te zorgen dat die op de onderkant (of op de dop) terecht komt en overeind blijft staan. Kinderen en jongeren oefenen daar uren op totdat ze de swing te pakken hebben. In het begin valt de fles meestal om. Daarna lukt het een paar keer per ongeluk. Vervolgens ervaren ze hoe ze de fles precies moeten gooien om hem goed terecht te laten komen en tenslotte is elke worp geslaagd. Kijk nog maar eens naar het filmpje. Mensen zijn werkelijk tot veel in staat. Toch is het zo dat ons onderbewuste ons daarbij een handje moet helpen. Zolang we er nog teveel over nadenken hoe we het doen, is de kans groter dat het misgaat. Probeer maar eens een stukje te typen en daarbij bewust na te denken welke toetsen u indrukt bij elke letter. U zult merken dat u dan een stuk langzamer typt. Uiteindelijk zal de Water Bottle Flip en ook uw veranderde gedag een tweede natuur moeten worden om het perfect te doen.
Onbewust bekwaam
Als het u gelukt is uw gedrag te veranderen, hoeft u er na verloop van tijd niet meer zo over na te denken. U bent dan in de fase beland die we onbewust bekwaam noemen. Wat u doet, doet u goed zonder dat u daar bewuste aandacht aan hoeft te schenken. Het is een tweede natuur geworden. Dit is ook het moment dat u van uzelf vindt dat de nieuwe gewoonte bij u past en dus authentiek is. Zoals ik in mijn artikel Paradox: training in authenticiteit schreef, betekent authentiek zijn niet dat het zinloos is om iets nieuws te leren. Als u het gevoel hebt dat u nare gewoontes niet kunt veranderen omdat ze nu eenmaal bij uw persoon horen, zal u misschien niet eens proberen eraan te beginnen. Misschien probeert u het wel, maar voelt het als falen als het een keer niet lukt. Dat is vergelijkbaar met de roker die na drie maanden niet gerookt te hebben opeens weer begint met zijn onhebbelijkheid. Zijn excuus is dat hij op een gezellige avond bij een drankje na aandringen van de omstanders toch een sigaret heeft opgestoken. Die ene sigaret voelde als het falen van zijn trouwe inspanning, en dat was daarmee meteen een excuus om de hele avond te roken en de dagen daarna opnieuw. Er zou op zich niets aan de hand zijn geweest, als de roker die avond gezellig had gerookt, daar heerlijk van had genoten, maar de volgende dag weer zou zijn gestopt - of liever: verder zou zijn gegaan waar hij gebleven was met stoppen.
Eén onderbreking is geen mislukking. Het gaat er juist om dat u het patroon volhoudt en het bij een onderbreking snel weer oppakt. Zo geldt dat voor het afleren van ieder vertrouwd gedrag (wat best lastig is) en aanleren van elk nieuw gedrag (wat ook niet eenvoudig is, maar wel kan!). Om enkele simpele voorbeelden te geven: u bent gewend om uw armen op een bepaalde manier te kruisen: links over rechts of rechts over links. Dat voelt vertrouwd. Andersom vouwen voelt onwennig. Nu zal armen kruisen niet uw voornaamste levensdoel zijn, maar het is toch grappig om het eens uit te proberen. Zo zult u ontdekken dat na acht weken hardnekkig volhouden, de andere manier van armen kruisen vertrouwd zal aanvoelen. Dit vertelt u dat gewoontes veranderen wel degelijk kan. Hetzelfde geldt voor het veranderen van smaak zoals het leren drinken van thee zonder suiker. Twaalf kopjes (op verschillende momenten) zou genoeg moeten zijn om de status van onbewust bekwaam te bereiken. U zult zelfs ontdekken de thee met suiker, die u eerst dronk, niet lekker meer is. Verandert dat iets aan uw persoonlijkheid? Nee! Het is dus zeker ook mogelijk om nare gewoontes af te leren en nieuwe vaardigheden aan te leren, zonder dat dat ten koste gaat van uw eigenheid.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Meer over dit onderwerp
Omgaan met vaste patronen
Gewoontegedrag veranderen in drie stappen
Weg met de sleur! Zo maakt u uw werk weer opwindend
Kies voor het nieuwe en verbrand het oude
Zo gaat u om met de geruchtenstroom
Hoe herkent u uw blinde vlekken?
Paradox: training in authenticiteit
Authenticiteit: u bent uw eigen handelsmerk!
Van trucjes tot authenticiteit
Bekijk hier een overzicht van de artikelen van Frank van Marwijk
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie