Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Hoe zegt u 'Nee!' zonder woorden?
Als u manager bent op een drukke werkplek, zult u waarschijnlijk zo’n vijftig keer per dag ‘Nee!’ zeggen. Of liever gezegd: u zult dat laten blijken door uw manier van doen. En dat is noodzakelijk, want anders zou u in allerlei tijdrovende situaties terechtkomen. U zou door van alles en iedereen worden afgeleid en niet meer toekomen aan waarmee u bezig zou moeten zijn. Contact afhouden is soms nodig. Het kan echter zijn dat u een mechanisme ontwikkelt om steeds opnieuw in de weerstand te schieten en dat u de signalen om contact af te houden ook blijft gebruiken in situaties waar het contact juist wel wenselijk is.
Zich mentaal afsluiten voor prikkels
In het dagelijks leven krijgt ieder mens meer prikkels te verwerken dan hij in dezelfde tijd aankan. We zouden gek worden als we alles tot ons zouden laten doordringen. Van nature sluiten we ons mentaal af voor sommige van die prikkels om ruimte te geven aan andere. Zo kunt u met gemak dit artikel lezen, terwijl de radio aanstaat of terwijl er collega’s in dezelfde ruimte met elkaar in gesprek zijn. U focust zich op het artikel en blokkeert tegelijkertijd alle andere informatie die binnenkomt. U hoort de radio of het gesprek wel, maar de inhoud gaat aan u voorbij. Zolang niet verwacht wordt dat u daar aandacht aan geeft, is dat ook geen probleem.
Anders wordt het als de pratende collega’s u willen betrekken in hun gesprek. Ze richten zich dan rechtstreeks tot u en vragen om uw reactie. Er wordt nu een beroep op u gedaan om uw focus te verleggen naar het gesprek. Dit kunt u moeilijk negeren. Nu moet u kiezen of u verder leest aan het artikel of uw volledige aandacht richt op de woorden van uw collega’s. Dit allebei tegelijk doen is lastig. Uit beleefdheid of plichtsbesef richt u zich nu mogelijk op uw collega’s, terwijl u misschien liever het artikel had uitgelezen.
Het nut van een afwerende houding
In deze situatie had u beter kunnen voorkomen dat de collega’s u zouden aanspreken. Dit had u kunnen doen door een houding van ‘Ik wil niet gestoord worden’ aan te nemen. U had naar voren kunnen leunen met uw gezicht dicht bij het beeldscherm, steunend op uw ellebogen met uw schouders naar binnen gebogen en uw wenkbrauwen gefronst. Op die manier had u duidelijk laten blijken dat u niet luisterde naar het gesprek, maar dat u zich concentreerde op het artikel. De collega’s hadden u dan niet zo snel betrokken in hun gesprek.
Als u met mensen te maken heeft, volstaat het niet meer om u alleen maar mentaal af te sluiten voor externe prikkels. Mensen kunnen u rechtstreeks benaderen en aanspreken. U dient te laten merken dat u niet wilt spreken of niet gestoord wenst te worden. Woorden zijn daarvoor niet het meest geschikt. Door uw lichaamshouding, mimiek en blikrichting kunt u zichzelf een bordje: ‘niet storen’ omhangen. Zo kunt u het contact met anderen afhouden zonder iemand te kwetsen. In noodgevallen blijft u bereikbaar.
‘Nee!’ zeggen met lichaamstaal
U kunt op verschillende manieren ‘Nee!’ zeggen met uw lichaam. U kunt uw lijf afwenden van anderen. U kunt een afwerende houding aannemen door bijvoorbeeld uw armen en benen te kruisen. U kunt oogcontact vermijden en uzelf een strakke emotieloze mimiek of een wat boze gezichtsuitdrukking aanmeten, met een frons en uw lippen opeen geperst. U kunt uw hoofd stil houden, waarmee u geen blijk van reactie geeft. Desnoods kunt u korte afgebeten reacties geven als u toch wordt aangesproken. Dit zijn duidelijk afwijzingssignalen, waarmee u laat blijken dat u liever niet aangesproken wenst te worden. Meestal worden deze houdingen onbewust aangenomen. Als u ergens niet zo’n zin in heeft, kan het zijn dat u ongemerkt zo’n houding aanneemt. De reacties erop verlopen meestal ook onbewust. Iemand die zich afsluit, wordt minder benaderd. Het is aardig om te zien wat medewerkers tijdens een vergadering allemaal doen op het moment dat er een vrijwilliger voor een rotklusje gevraagd wordt. De aanwezigen sluiten zich af, verbergen zich achter hun hand en vermijden oogcontact: Laat dit maar aan mij voorbij gaan!
Het aannemen van een afwerende houding is in principe functioneel. Het zorgt ervoor dat u niet altijd hoeft te reageren, zodat u uw aandacht op iets anders kunt richten. Het helpt als u niet met iedereen contact hoeft aan te gaan. Heel handig als u niet wil worden aangesproken door een dronkaard op straat. Prettig als u enkele haltes moet reizen in een overvolle tram en niet wilt praten. Zeer doelmatig als u even geen reactie wil geven tijdens een vergadering of niet gestoord wenst te worden tijdens een onderonsje op een receptie. Maar deze lichaamstaal is niet in elke situatie even geschikt. Sommige mensen blijven deze signalen, die bedoeld zijn om contact af te houden, ook afgeven als ze juist wel contact willen maken.
Contact maken of afhouden?
Om contact met anderen te maken, is open en uitnodigende lichaamstaal wenselijk. Mensen die het lastig vinden om contact te maken met anderen, sluiten zich instinctmatig af. Hun afwerende gedrag en houding is een tweede natuur geworden. Veelal hebben deze mensen het van zichzelf niet in de gaten dat ze voortdurend afwijzende signalen afgeven. Ze snappen er niets van dat anderen het contact met hen steeds maar uit de weg gaan. Hun voordurend afwerende houding zorgt voor een zekere veiligheid, maar ook voor eenzaamheid.
Mensen in een machtspositie - ook veel directeuren en managers - ontwikkelen ook vaak een houding en manier van doen die weinig uitnodigt tot toenadering. Door hun gedrag creëren ze afstand tot hun omgeving. Veel leidinggevenden zijn alleen via hun secretaresse benaderbaar en die krijgt ook nog de taak om contacten af te houden, tenzij die strikt noodzakelijk zijn. Door hun houding en blik zijn het ook geen mensen die gemakkelijk benaderbaar zijn als ze bijvoorbeeld door de gang lopen. Een lichaamshouding waarmee u weerstand uitstraalt, werkt zeker statusverhogend, maar daar offert u wel wat voor op. Er zullen medewerkers zijn die u hierdoor als een bedreiging ervaren. Misschien zegt u dat uw deur altijd open staat, maar toch durven uw medewerkers niet binnen te komen. Die gastvrijheid straalt u namelijk niet zo uit! Het is echter de vraag of u het op deze manier wilt. Door een open uitnodigende houding aan te nemen, verbetert u de onderlinge contacten met uw medewerkers. U verkleint de afstand waardoor u meer als een gelijke wordt gezien dan als een machtspersoon. U krijgt meer en intiemere informatie waardoor u gemakkelijker aansturing kunt geven. Dit kost u niet per se meer tijd. Omdat u de kwaliteiten van uw personeel beter leert kennen wordt het ook gemakkelijker om belangrijke taken te delegeren.
Het non-verbale ‘Nee!’ tijdens gesprekken
Veel zakelijke gesprekken zien er voor de toeschouwer uit als een gevecht, terwijl de sprekers inhoudelijk vaak niet eens zo erg met elkaar van mening verschillen. Soms concurreren de gespreksdeelnemers alleen maar om het gelijk en/of om het laatste woord. Zij onderbreken elkaar om de haverklap en gebruiken lichaamstaal die weinig uitnodigend is. Ze zeggen: ‘Nee!’ zonder woorden, in plaats van actief naar elkaar te luisteren. Terwijl ze luisteren, bedekken ze hun mond met hun handen, nemen een gesloten houding aan, fronsen en kijken de spreker aan met een doordringende blik. Ze laten geen instemming of herkenning blijken door te knikken. Als ze het met de ander oneens zijn, laten ze hun afkeuring wel blijken door nee te schudden, te klakken met hun tong en/of diep te zuchten. Het rendement van dergelijke gesprekken is laag. De een voelt zich aangevallen door de ander en geeft op zijn beurt geen strobreed toe. Het voelt misschien tegenstrijdig om een open houding aan te nemen en te knikken in een gesprek waarbij u het niet met de ander eens bent. Toch komt dit het gesprek zeker ten goede. De ander voelt zich er beter door gehoord en u luistert beter. Daardoor kunt u met uw argumentatie gemakkelijker aansluiten. Als u daarna uitlegt dat u het niet met de ander eens bent, wordt dat zelfs beter verstaan en begrepen.
Assertief nee of ja zeggen
Veel mensen hebben het idee dat je pas assertief bent als je nee zegt. Nee zeggen en assertiviteit worden soms als synoniemen gezien. Assertief zijn houdt in dat u uw eigen mening respecteert en opkomt voor uzelf. Het betekent ook dat u uw eigen gevoelens onderkent en in de omgang met anderen eerlijk en direct bent. Dat betekent niet per se dat u nee zegt of weerstand biedt. Open staan voor anderen en met overtuiging ja zeggen is ook zeer assertief! Belangrijk is dat wat u zegt en wat u uitstraalt overeen komt. Als uw woorden en lichaamstaal hetzelfde uitdrukken, communiceert u congruent. Dit is een belangrijke voorwaarde voor een assertieve opstelling en geloofwaardigheid. Als u ergens tegen bent dan is het belangrijk er niet alleen met woorden maar ook met uw lichaamstaal uitdrukking aan te geven. Toon dus een zelfverzekerde houding en laat u een krachtige stem horen als u spreekt. Overigens is oppositie voeren niet altijd nodig. Beter nog is te laten blijken waar u vóór bent in plaats van waar u tegen bent . Door ergens tegen te zijn, schept u weerstand en afstand. Bovendien zorgt u dat u de aandacht richt op waar u tegen bent. U kunt beter alternatieven noemen waar u vóór bent. Ergens vóór zijn zorgt voor verbinding en voortgang in de communicatie.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
nee zeggen
Ja zeggen
assertiviteit
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie