Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Vier manieren om uw opmerkzaamheid te vergroten
Denkt u dat u zich bewust bent van alle belangrijke zaken die zich binnen uw bedrijf en op uw afdeling afspelen? Weet u altijd waar uw medewerkers mee bezig zijn? Begrijpt u steeds waar uw collega’s het over hebben als ze met elkaar praten? En denkt u in dit geval dat anderen hetzelfde zien en horen als u waarneemt? Misschien doet u uw best om alles wat er gebeurt zo goed mogelijk in de gaten te houden. Als u naar mensen luistert, probeert u uw aandacht op de inhoud te richten. U analyseert wat de sprekers zeggen en geeft er betekenis aan. Maar zijn uw gevolgtrekkingen wel gebaseerd op hun werkelijke bedoeling of is het uw eigen invulling die uw gedachte bepaalt? Bij alles wat er zich dagelijks op uw afdeling afspeelt, let u op saillante details. Dat geeft u een beeld van de realiteit waar u op kunt anticiperen. Maar is het ook allemaal waar wat u ziet en klopt het wat u ervan denkt?
Gelijke gegevens anders interpreteren
Op uw werk zullen waarschijnlijk situaties voorkomen die u gedeeltelijk of volledig ontgaan, zelfs als u er met uw neus bovenop staat. Ook zal het gebeuren dat medewerkers dezelfde informatie totaal anders tot zich nemen en verschillend interpreteren als u. Ze kijken er gewoonweg op een andere manier naar en zullen daarom ook werkelijk andere dingen zien en ervaren. U denkt goed op de hoogte te zijn van dingen die zich afspelen. Toch kan het zijn dat uw focus opmerkelijk verschilt van die van anderen. Het is mogelijk dat de conclusies die u trekt uit wat u waarneemt niet de (enige) juiste zijn. Daardoor is het bijvoorbeeld tijdens een discussie niet altijd duidelijk wat nu precies de waarheid is en wie er gelijk heeft omdat de strijdende partijen uitgaan van een verschillend vertrekpunt.
Datagestuurde aandacht
Het is voor mensen onmogelijk om alle informatie die op ons pad komt bewust te verwerken. Ons brein maakt keuzes uit de vele gegevens die op ons afkomen en markeert die informatie als belangrijk of onbelangrijk. Zoals ik in mijn artikel Mag ik uw aandacht? beschreef, kunnen bepaalde kenmerken van mensen en dingen zelf de aandacht trekken. Met veel beweging, eruit springende kleuren, aparte lettertypes voeren marketeers de strijd om de aandacht. Kijkt u maar eens op internet wat voor bonte websites u soms tegenkomt. Deze datagestuurde (bottom-up) aandachttrekkerij heeft zeker effect, maar dat is slechts van korte duur. In het begin van het internettijdperk hadden veel websites bewegende plaatjes (animated gifs), maar het aandachttrekkende effect daarvan werd steeds minder omdat mensen zich ‘aanleerden’ om juist die bewegende plaatjes te negeren.
Voorkennis beïnvloedt de aandacht
Of iets door onze hersenen als belangrijk of onbelangrijk wordt aangemerkt, wordt niet alleen bepaald door de kenmerken van mensen en voorwerpen, maar (vooral) ook door de betekenis die we eerder al aan deze mensen en voorwerpen hebben gegeven. De voorgeprogrammeerde (top-down) kennis in ons hoofd bepaalt voor een belangrijk deel hoe we naar mensen en dingen kijken en wat we zullen waarnemen. De rest - dat van ons brein het label onbelangrijk heeft meegekregen - zal ons niet erg opvallen. Ons brein helpt ons (onbewust) een selectie te maken uit de informatie die op ons afkomt en werkt als een filter voor ons bewustzijn. Veel informatie die ‘gewoon’ aan ons voorbij komt, zullen we automatisch negeren, tenzij we er voor kiezen om bewust onze aandacht te richten. Hier volgt een testje ter illustratie.
Dek zonder te kijken met uw hand de wijzerplaat van uw horloge af. Maak in uw gedachte nu een levendige voorstelling van uw horloge. Geef voor uzelf antwoord op de volgende vragen:
- Welke kleur heeft de wijzerplaat van uw horloge?
- Staan er cijfers op uw wijzerplaat of alleen streepjes en driehoekjes?
- En als het cijfer zijn: hebt u een Arabische of Romeinse cijfernotatie?
- Is er een secondeaanduiding te zien (kleine streepjes of stipjes tussen de minuten)?
- Heeft uw horloge een secondewijzer? Beweegt die vloeiend of sprongsgewijs?
Was het anders dan u dacht?
Kijk nu eens naar uw horloge. Misschien hebt u een heldere voorstelling van de wijzerplaat, de wijzers en de getallen weten te reconstrueren. Het kan ook zijn dat u sommige details miste of zelfs dat u er volledig naast zat. Vreemd, als u beseft dat u dagelijks verschillende malen op uw horloge kijkt. Toch is dat niet iets om u voor te schamen. U kijkt wel op uw horloge, maar tegelijkertijd beschouwt u de vormgeving als onbelangrijk. De informatie daarover neemt u dus niet bewust in u op. Waarschijnlijk deed u dat wel toen u het horloge kocht. Als u uw horloge pas hebt of bijzondere waarde hecht aan het merk en het design zult u de bovenstaande vragen waarschijnlijk beter hebben beantwoord. Die beeldvorming hebt u niet opgedaan op de momenten dat u wilde zien hoe laat het is. Nu ik het daar trouwens toch over heb, nog een laatste vraag. Dek uw horloge opnieuw af zonder te kijken en vertel eens hoe laat het precies is? Weet u dat niet? U hebt toch zojuist nog op uw horloge gekeken?!
Waar richt u zich (niet) op?
Met het bovenstaande testje hebt u kunnen ontdekken dat informatie waar we onze aandacht niet op richten ons volledig kan ontgaan. Het controlecentrum in ons hoofd bepaalt wat interessant genoeg is om onze aandacht op te focussen. Gerichte aandacht helpt ons belangrijke informatie te scheiden van onbelangrijke informatie zodat we ons niet met alles wat op ons af komt hoeven bezig te houden. Dit is een zeer economisch principe van ons brein, dat helaas wel zorgt voor de nodige vertekeningen. Sommige zaken ervaren we daardoor als belangrijk, terwijl anderen dat wellicht helemaal niet zo zien. Denk maar eens terug aan een moment dat u ging behangen of verven. U was kritisch en maakte zich zorgen om elk bobbeltje, druppeltje of krasje op uw nieuwe werk. Anderen viel het niet zo op. De tijd is verstreken en sinds die tijd zijn de oneffenheden u ook niet meer opgevallen. Ze trekken uw aandacht niet meer. Als u zich op uw werk ergens druk over maakt, krijgen uw zorgen ook evenredig veel aandacht. U kunt zich dan ook niet voorstellen dat anderen zich daar geen zorgen over maken. De aandacht die u richt op uw problemen leidt u af van andere zaken.
Mag ik nog eens uw aandacht?
Ter illustratie herhaal ik hier nog enkele voorbeelden uit mijn artikel Mag ik uw aandacht die hierbij goed aansluiten. Uit verschillende studies is gebleken dat wanneer mensen hun attentie ergens sterk op richten, ze tegelijkertijd nauwelijks aandacht (kunnen) geven aan andere informatie die hun wordt aangeboden. Zo werd er aan studenten gevraagd om te vertellen hoeveel foto’s er in een bepaalde krant stonden. Op de tweede pagina van die krant stond met koeienletters gedrukt: Stop met tellen, er staan 43 foto’s in deze krant. De studenten bleven gewoon doortellen tot ze het antwoord op de vraag wisten. Een opmerkelijke aandachtstest vindt u hier. Hier ziet u twee basketballteams die een bal overgooien. De bedoeling is dat u telt hoe vaak het witte team overgooit. Als u deze test niet kent zou ik hem zeker eens doen. De uitkomst zal u verrassen. Kent u hem wel, dan is dit wellicht een leuke. En ook de kaartentruc die Patrick Jane (The mentalist) hier laat zien, is gebaseerd op hetzelfde principe: je kunt je niet volledig op twee dingen tegelijkertijd concentreren.
Opmerkzaamheid in de praktijk
Bovenstaande testjes zijn ook illustratief voor wat zich dagelijks op het werk en thuis afspeelt. Als u terug gaat naar de vragen waar dit artikel mee begon, begrijpt u dat u onmogelijk alles kunt weten omdat u op verschillende manieren naar dingen kunt kijken. Als u op uw horloge kijkt om de vormgeving van uw wijzerplaat te bestuderen, krijgt u andere informatie binnen dan wanneer u kijkt om de tijd te weten. Dit verklaart ook waarom een collega een rapport anders leest dan u of dat een medewerker de kritiek die u hem zo duidelijk geeft niet oppakt.
Het feit dat we informatie soms beperkt of vertekend binnenkrijgen vanwege de onbewuste selectie van ons brein, betekent echter niet dat we er niets aan kunnen doen. We kunnen onze opmerkzaamheid veranderen. Door ons op een andere manier open te stellen voor informatie, leren we andere dingen te zien. Hier volgen vier tips om uw opmerkzaamheid te vergroten.
1. Verander uw focus
Hoe harder u uw best doet om controle te krijgen, des te meer uw beeld vertekent. Hard uw best doen, betekent intens meer van hetzelfde blijven doen. U gaat bijvoorbeeld harder tellen of geconcentreerder luisteren. Daardoor ontgaat u alternatieve informatie uit de omgeving. Zoek bij problemen naar oplossingen van een andere orde. Als u harder wilt rijden in uw auto volstaat het niet om alleen het gaspedaal dieper in te trappen (meer van hetzelfde). U zult ook moeten schakelen in een andere versnelling. Neem afstand van de zaak die u bezighoudt en bekijk die opnieuw - op verschillende manieren. Zoem in op verschillende details en kijk vervolgens ook naar het grote geheel.
2. Verplaats u in een ander
We staan er niet altijd bij stil dat anderen de zaken totaal anders kunnen waarnemen dan wijzelf of daar andere conclusies uit kunnen trekken. Snel gaan we uit van de veronderstelling dat als wij het goed gezien hebben, de ander het dan fout moet hebben. Ga eens na of anderen de situatie hetzelfde zien en beoordelen als u. Verplaats u in hun standpunt. Start vanuit hun basiskennis of referentiekader. Dit proces zal u verrijken met andere informatie over hetzelfde.
3. Kies een andere plaats en moment
Uw hoofd zit vol met informatie die u kan helpen een situatie te beoordelen en de juiste beslissingen te nemen. Toch is die informatie niet altijd beschikbaar op het actuele moment en de huidige plek. Vaak is het goed om problemen meer tijd en ruimte te geven. Denk niet alleen geforceerd na over oplossingen vanachter uw bureau. Een andere context geeft vaak inspiratie. Archimedes deed zijn belangrijkste ontdekking in bad. Hebt u ook zo’n inspirerende plek? Als u uw problemen op een ander moment of in een andere context overdenkt, zult u ontdekken dat u soms verschillend naar zaken kunt kijken.
4. Communiceer over uw bevindingen
Veel managers richten zich op dingen die niet terugpraten. Ze definiëren hun problemen in abstracte termen zoals winst- en verliesposten en organisatorische strategieën. Als er problemen zijn, lijken mensen soms ongrijpbaar. Mensen hebben voorkeuren, emoties, verwachtingen, motivaties en verschillende karakters. Dit maakt mensen complex. Veiliger lijkt het daarom je te focussen op elementen die meetbaar en in cijfertjes uit te drukken zijn. Maar wat zo concreet en grijpbaar lijkt, is vaak juist de basis van misverstanden. U hebt ook hierbij immers toch met mensen te maken. Luister naar mensen. Stel vragen. Beschouw een andere mening niet meteen als een aanval op de uwe, maar eerder als een aanvulling daarop. Uw medewerkers kunnen dingen zien vanuit een ander perspectief en zo juist een belangrijke bijdrage leveren. Reageer daarop met behoud van ieders waarde. Zo kunt u tot een gezamenlijk resultaat komen dat meer is dan de som der delen.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Gerelateerde onderwerpen:
Mag ik uw aandacht?
De kracht van aandacht
Zo kunt u gemakkelijk namen onthouden
Anticiperen bij beperkte informatie
Stel de juiste vragen
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie