Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Duivelse dilemma's
Deze passage over ethische dilemma's verscheen eerder op Managersonline.nl, als onderdeel van een groter artikel naar aanleiding van de discussie over triage tijdens de coronacrisis. Als de IC’s destijds hun maximale capaciteit zouden hebben overschreden, dan zouden we voor onmogelijke keuzes hebben gestaan. We zouden mensen hebben moeten laten sterven, simpelweg omdat er geen plek was op de IC. Begin 2020 sprak Mark Rutte nog over ‘duivelse dilemma’s in een ongekende crisis’. Bij dergelijke dilemma’s gaat het steeds om kiezen tussen onmogelijke alternatieven.Volgens arts en filosoof Bert Keizer hadden we te maken met een klassiek ethisch dilemma: redden we nu één groep mensen waardoor er in de toekomst een grotere groep slachtoffers ontstaat? En durven we wel een andere keuze te maken?
Zie hier het hele artikel op Managersonline.nl
De evolutionair bioloog Marc Hauser onderzocht samen met collega’s wat er bepalend is voor de keuzes die mensen maken bij ethische dilemma’s. Hij schetste een aantal hypothetische dilemma’s waar mensen mee te maken zouden kunnen krijgen. Dit leert ons veel over hoe we zelf (kunnen) omgaan met ethische dilemma’s. Wat zou u kiezen?
Situatie 1.
Denise is een passagier op een trein waarvan de bestuurder is flauwgevallen. Op de hoofdrails staan 5 mensen die zullen sterven als de trein rechtdoor gaat, maar Denise kan de trein naar een zijrails sturen waar 1 persoon staat. Als ze dat doet, dan zal die persoon sterven. Is het moreel acceptabel als Denise dat doet om zo de andere 5 mensen te redden?
Van de 5000 deelnemers aan het onderzoek vond 85% het acceptabel dat Denise dit deed.
Situatie 2.
Frank staat op een brug boven het spoor. Hij ziet een trein aankomen die niet te stoppen is. Er staan 5 mensen op de rails. Frank weet dat een zwaar voorwerp op de rails laten vallen de enige manier is om de trein te stoppen. Maar het enige zware gewicht dat aanwezig is, is een dikke man die ook op de brug staat. Frank kan de man op de brug duwen, waardoor er maar 1 persoon sterft. Is het moreel acceptabel als Frank dat doet om zo 5 mensen te redden?
Van de 5000 deelnemers aan het onderzoek vond 12% het acceptabel dat Frank dit deed.
Situatie 3.
Ned loopt langs het spoor als hij een trein aan ziet komen die niet te stoppen is. Op de rails waar de trein op af rijdt staan vijf mensen. Ned kan de wissel omzetten naar een zijrails die via een bocht teruggaat naar de hoofdrails. Op de zijrails staat een zwaar gewicht dat de trein zal vertragen, wat de vijf mensen tijd zal geven om opzij te springen. Het zware gewicht is een dikke man die op de zijrails staat. Als Ned de wissel omzet zal deze man sterven, maar zal hij de vijf anderen redden. Is dit moreel acceptabel?
Van de 5000 deelnemers aan het onderzoek vond 56% het acceptabel dat Ned dit deed.
Situatie 4.
Oscar loopt langs het spoor als hij een trein aan ziet komen die niet te stoppen is. Op de rails waar de trein op af rijdt staan vijf mensen. Ned kan de wissel omzetten naar een zijrails die via een bocht teruggaat naar de hoofdrails. Op de zijrails staat een zwaar gewicht dat de trein zal vertragen, wat de vijf mensen tijd zal geven om opzij te springen. Voor het zware gewicht op de zijrails staat een man. Als Ned de wissel omzet zal deze man sterven, maar zal hij de vijf anderen redden. Is dit moreel acceptabel?
Van de 5000 deelnemers aan het onderzoek vond 56% het acceptabel dat Oscar dit deed.
Dubbel effect
De data van Hauser laten zien dat de meeste mensen bereid zijn om één persoon op te offeren om vijf mensen te redden in het geval van Denise, maar zijn terughoudender in het geval van Frank. Wat is het verschil? In beide gevallen wordt er één persoon opgeofferd op vijf personen te kunnen redden. En toch is het anders. Volgens Hauser handelen mensen volgens een soort impliciete regel die vertelt dat het toegestaan is om iemand kwaad te doen voor het grotere goed (bijvoorbeeld iemand doden om vijf levens te redden), maar alleen als dat een bijproduct is van de actie; geen actie op zichzelf. Dit staat bekend als het principe van dubbel effect.
Mensen beoordelen situaties waarbij een nieuwe dreiging ontstaat (de man op de rails duwen) als ongepaster dan wanneer het slechts een bij-effect lijkt (de trein sturen). Bovendien is de persoonlijke betrokkenheid groter bij direct contact (het duwen). In de situatie van Ned en Oscar lijkt er weinig verschil te bestaan, maar in de beleving (en dus de cijfers) is dat er wel. Bij Ned zorgt het lichaam van de man op de rails voor het gewicht dat de trein moet laten stoppen en dus is er sprake van een nieuwe dreiging. Bij Oscar wordt de trein afgeremd door een levenloos gewicht. Het feit dat de ma...n op de rails sterft is slechts een toevallig noodlot, dus een bij-effect. Het lijkt hierdoor opeens plausibeler om de vijf te redden.
Een kwestie van perspectief
Of we er bij de cases van Hauser voor kiezen om een trein de andere kant op te sturen of een wissel om te zetten, heeft er tenslotte mee te maken vanuit welk perspectief we het probleem bekijken. Als de persoon die op de rails staat iemand is die we persoonlijk kennen, zullen we anders reageren. En zeker als het onszelf betreft wordt de betekenis verschillend. Bert Keizer legde de optie van het op de rails duwen van de dikke man uit aan een vriendin van hem. ‘Waarom spring je zelf niet naar beneden?, was haar wedervraag. En daarmee ontstond er meteen een ander perspectief.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie