Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Handleiding voor een goede zelfbeoordeling
Vandaag voert u een beoordelingsgesprek. Maar het is niet zomaar een beoordelingsgesprek dat u voert. Het is een bijzonder beoordelingsgesprek. Het is namelijk geen personeelslid van u die u beoordeelt. Nee, vandaag beoordeelt u een bijzondere persoon. Vandaag beoordeelt u uzelf. Stelt u zich voor dat u het zelf bent die tegenover u aan tafel plaatsneemt. En stelt u zich voor dat u als leidinggevende uzelf een objectieve beoordeling moet geven. U kijkt daarbij kritisch naar uw sterke kanten, maar ook naar uw zwaktes en aandachtspunten. U beoordeelt hoe u met mensen omgaat, hoe effectief u uw tijd indeelt, hoe goed u vergaderingen voorzit en hoe u uw planningen uitwerkt. Tenslotte beoordeelt u ook dit beoordelingsgesprek.
Een prachtige beoordeling
Hoe brengt u het eraf? De kans is groot dat u uzelf misschien wat suggesties voor verbetering meegeeft, maar dat u wel bovengemiddeld uit de bus komt. U ziet uzelf waarschijnlijk als iemand die zijn werk serieus neemt en die zich inzet voor het maximale resultaat. Gefeliciteerd, u hebt uzelf een prachtige beoordeling gegeven! Maar, met u, zullen ook de meeste andere managers zichzelf een bovengemiddelde beoordeling geven. Hoe kan dat? Als iedereen bovengemiddeld presteert, wat is dan het gemiddelde?
Als u de manier waarop u uw werk uitvoert als bovengemiddeld beoordeelt, bent u niet de enige. In een Amerikaans onderzoek werd aan een miljoen studenten gevraagd verschillende kwaliteiten van zichzelf te beoordelen. 89% van de deelnemers meende bovengemiddeld goed met mensen te kunnen omgaan. 70% dacht bovengemiddeld goed leiding te kunnen geven en 60% van de deelnemers zei hetzelfde over zijn atletische vaardigheden. Deze neiging om je eigen kwaliteiten als beter te beschouwen ten opzichte van anderen is bekend in de psychologie en wordt illusionaire superioriteit en soms het Lake Wobegon effect genoemd.
Zichzelf overschatten
Mensen hebben de natuurlijke neiging van zichzelf te denken dat ze goed zijn in wat ze doen. Daarvan zien we voortdurend de ‘bewijzen’ om ons heen. Dat is verklaarbaar omdat we onze successen voor een deel toeschrijven aan onze eigen vaardigheden terwijl we onze mislukkingen eerder wijten aan de omstandigheden. (Als we kijken naar anderen die fouten maken, is dat precies andersom). We hebben daardoor een zodanig hoge dunk van onszelf op bepaalde gebieden dat we de waarheid soms geweld aandoen. Maar waarom doen we dat? Het lijkt immers gunstiger om een reëel beeld van jezelf te hebben en om de juiste inschattingen van jezelf te kunnen maken? Toch heeft dergelijke zelfoverschatting wel een functie. Mensen die het idee hebben dat wat ze doen goed is, en de missers wijten aan de omstandigheden, zullen minder snel gedemotiveerd raken dan mensen die het falen steeds aan zichzelf wijten.
En als we het gevoel hebben dat we iets goed kunnen, vergroot dat het zelfvertrouwen om iets aan te durven. Als je bijvoorbeeld aan mensen vraagt hoe groot de kans is dat ze betrokken raken bij een verkeersongeluk, schatten ze de kans lager in dan gemiddeld. Bovendien schatten ze de kans het laagst in als ze daarbij zelf de controle hebben. Ze denken eerder dat hen als passagier iets kan overkomen dan als bestuurder en dat zo’n ongeluk eerder vanwege een fout van anderen of externe factoren (olie op de weg) zou ontstaan, dan dat die veroorzaakt wordt door eigen onkunde. Dit overmatige zelfvertrouwen is geen aanleiding tot roekeloos rijgedrag, maar verhoogt het zelfvertrouwen en het gevoel van veiligheid. Hetzelfde principe geldt bijvoorbeeld bij spreken in het openbaar. Als u het gevoel hebt dat u dat goed kunt, zal dat de spanning vooraf verlagen, waardoor de presentatie ook succesvoller zal zijn.
Naar een positief maar toch realistisch zelfbeeld
Als je in jezelf gelooft, kan dit leiden tot betere prestaties. Helaas gaat dat niet altijd op. Er zijn mensen die hun vermogens gewoonweg te hoog inschatten. Zelf hebben ze hun onvermogen dan niet eens in de gaten, maar hun omgeving merkt dat des te meer. Ooit ben ik uitgenodigd in het TV-programma Helder, om iets te vertellen over zelfoverschatting. Daarbij werd een filmpje getoond uit een talentenjacht. Je zag het optreden van een meisje dat duidelijk niet kon zingen, maar die ondanks alle kritiek volhield dat ze dat wel kon. Daarbij werd mij gevraagd hoe het komt dat mensen, ondanks dat ze kritiek krijgen, toch vast blijven houden aan het idee dat ze ergens heel goed in zijn? Als we een positief zelfbeeld hebben ontwikkeld, houden we dat graag in stand. Daardoor ontwikkelen we een gekleurd feedbackmechanisme. We richten ons vooral op positieve herinneringen en geloven alleen feedback die ons positieve zelfbeeld ondersteunt. We sluiten ons tegelijkertijd af voor negatieve reacties. Zeker als we overtuigd geraakt zijn van ons kunnen, negeren we de kritiek.
Jezelf in een positief daglicht zien is goed, maar daar zijn grenzen aan. Het is zinvol om een positief, maar toch realistisch beeld van uw eigen kunnen te ontwikkelen. Hier volgen drie tips om uzelf wat objectiever te kunnen beoordelen.
1. Let op de reacties uit uw omgeving
Mensen kunnen hun zelfbeeld ontwikkelen door te letten op het gedrag dat ze zelf uitvoeren en de reacties van de omgeving te peilen. Hoe kom je (bijvoorbeeld) aan het idee dat je goed kunt zingen? Zing je altijd onder de douche en vind je dat dat goed klinkt, dan kun je je afvragen of dat wel een goede graadmeter is. Mensen kunnen niet iets beoordelen dat boven hun eigen kunnen ligt. Iemand die niet verder dan 10 kan tellen, kan niet beoordelen hoe goed iemand anders tot 20 kan tellen. Hij is zich ook niet bewust van zijn eigen onvermogen. Iemand die niet kan zingen, hoort de valse noten van zichzelf en anderen niet. Toch kun je voor een groot deel aan je eigen gedrag en omgeving afmeten hoe je ervoor staat. Zing je alleen onder de douche, dan kun je twijfelen, maar zing je regelmatig voor volle zalen en krijg je applaus, dan kun je veronderstellen dat het met je zangkwaliteiten beter gesteld is. Dit geldt ook voor uw management. De verbale en non-verbale reacties van anderen geven u nuttige feedback die u kunnen helpen een goede indruk te krijgen van hoe u in uw werk staat.
2. Maak de juiste vergelijkingen
Mensen doen zelfkennis op, door hun eigen gedrag te toetsen aan dat van anderen. Daarbij is het goed om vergelijkingen te maken met de mensen van wie je vergelijkbare prestaties kunt verwachten. Als kijker naar een talentenjacht zoals Popstars of X-factor zou iemand misleid kunnen worden door de slechte prestaties van de kandidaten. Door anderen te zien stuntelen zou hij of zij het idee kunnen krijgen: ‘O, ik kan me ook wel inschrijven, want ik kan beter zingen dan zij.’ Hij of zij maakt dan een neerwaartse vergelijking. Anderzijds kan iemand zijn zangkwaliteiten ook vergelijken met die van bekende artiesten - een opwaartse vergelijking. Het is beter om vergelijkingen te maken met mensen die qua kwaliteiten dicht bij jezelf staan. Vergelijk uw eigen werk dus niet met dat van managers die gefaald hebben of topmanagers, maar neem liever de werkwijze van een gelijkwaardige collega als uitgangspunt.
3. Omring u met het juiste publiek en let op hun reacties
Als mensen overtuigd zijn van zichzelf, wordt dat bekrachtigd door mensen die dicht bij hen staan, maar die de kwaliteit missen om het te beoordelen. Toch wordt juist dit publiek gekoesterd en aan hen wordt steeds opnieuw gevraagd wat zij ervan vinden. Iemand die niet zo enthousiast is, is blijkbaar een uitzondering en daar wordt dan geen rekening meer mee gehouden. Als u goede feedback wilt over uw werk, vraag die dan niet aan uw gezinsleden en ook niet aan uw personeel. Zij staan er gekleurd in en het is ook maar de vraag of zij de kennis hebben om uw werk objectief te beoordelen. Zoek liever iemand, waarvan u weet dat hij of zij inhoudelijk verstand heeft van uw werk.
Hoe moet u nu verder?
Door de reacties uit uw omgeving, het maken van vergelijkingen en de beoordeling van een ‘expert’ zou u er achter kunnen komen dat uw zelfbeeld helemaal niet juist is. U komt anders over dan u verwachtte. U wilt uw gedrag wel veranderen, maar dat gaat misschien niet zo snel als u wilt. Moet u uw mening over uzelf nu aanpassen? De vraag is of u gelukkig wordt als u voortdurend met uw onkunde en falen geconfronteerd wordt. Mensen die depressief zijn blijken het meest reëele zelfbeeld te hebben, maar die zijn niet zo happy. Waarschijnlijk is dat toch niet wat u wilt. Misschien is het niet zo erg dat uw zelfbeeld niet zo klopt met de realiteit.
Als we onszelf hoger dan gemiddeld beoordelen, biedt dat ons een zekere bescherming in de werkelijkheid van alledag. Deze zelfoverschatting is wellicht in strijd met de realiteit, maar zorgt ervoor dat we een meer tevreden leven leiden en uitdagingen op een positieve manier zullen aangaan. Natuurlijk zijn daar grenzen bij en is het goed om erachter te komen of het enorm positieve beeld dat u van je zichzelf hebt, niet al te ver afwijkt van wat reëel is. Zo voorkomt u dat u flaters begaat. In ieder geval heeft u dan de keuze. Zelfs afgaan, hoeft niet altijd slecht te zijn. De Idols-kandidaat Herman is er bijvoorbeeld uiteindelijk niet slecht mee weggekomen. De bekendheid die hij verwierf door zijn missers heeft hem positief succes opgeleverd. Zo werd hij als bekende Nederlander regelmatig gevraagd bij feesten en partijen.
Mijn bijdrage aan het programma Helder over het onderwerp zelfoverschatting is hier terug te zien. Het interview begint na 10:30 minuten.
Meer over dit onderwerp
Zo maakt u het verschil
Krijgt u een eerste kans om een tweede indruk te maken?
Maak een goede indruk door een verzorgd uiterlijk
Hoe verandert u een vastgeroest imago?
Bekend maakt bemind
Klopt uw zelfbeeld?
Zo komt u representatief over
Waar of niet waar? Negen stellingen over lichaamstaal
Feiten en fabels over lichaamstaal
Verbaal of non-verbaal?
Alles over jouw zelf
Zelfwaardering | Zelfbeeld | Zelfbeoordeling | Zelfkennis
Zelfonthulling | Zelfvertrouwen | Zelfverzekerd | Zelfovertuigingen
Bekijk hier een overzicht van de artikelen van Frank van Marwijk
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie