Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Problemen? Zo vindt u de oplossing!
Elke organisatie kent problemen die de voortgang in de richting van gestelde doelen belemmeren. En het is vaak aan de manager om te zoeken naar de juiste oplossing van die problemen. Maar voor dat u daarmee begint, is het belangrijk te onderzoeken of er echt wel een probleem is en of ú dat moet oplossen. In mijn artikel Wat is nu eigenlijk het probleem? legde ik de nadruk op de diepteanalyse van problemen. Soms spelen er bijvoorbeeld belangen van anderen waardoor de problemen in stand worden gehouden. Kijk voordat u iets gaat oplossen eens hoe het probleem is ontstaan en welke factoren daarbij een rol speelden. Vaak kunt u veel bereiken door afstand van de problemen te nemen.
De oplossing is nabij
Veel problemen vragen gewoonweg om een oplossing voordat u weer verder kunt. Toch blijkt dit niet altijd zo simpel. Allereerst is het de vraag of elk probleem wel (volledig) kan worden opgelost. Een puzzel waarvan een stukje ontbreekt, kan bijvoorbeeld niet worden opgelost. En het leven (werk) zit vol met incomplete puzzels. Vaak kunt u daarbij wel een situatie bereiken waarbij de oplossing nabij is. Het eindresultaat is dan niet hetzelfde als het gestelde doel maar benadert dat behoorlijk. Het is een resultaat dat leidt tot voldoende tevredenheid. Maar of u dit resultaat zult bereiken is sterk afhankelijk van de oplossingsstrategie die u hanteert.
Welke oplossingsstrategie hanteert u?
Laten we voor het gemak bij de legpuzzel blijven. Welke strategie hanteert u om die op te lossen? Wat u zou kunnen doen - overigens niet waarschijnlijk - is één voor één alle puzzelstukjes uitproberen. U neemt het hoekstukje linksboven en past net zo lang tot u een stukje vindt dat aansluit. Daarna volgt u dezelfde procedure met stukje nummer drie. Vermoedelijk kiest u niet voor deze strategie want de werkwijze daarbij is tijdsrovend, arbeidsintensief en geestdodend. U zou een computerprogramma kunnen maken die een puzzel op die manier, met behulp van een algoritme, oplost. Een computer is snel en zeer geschikt om oplossingen te vinden door alle alternatieven te vergelijken. Maar het programma zal stoppen als er een stukje ontbreekt. De computer kan dan niets meer vinden dat aansluit.
Bij het oplossen van een puzzel gaat u gewoonlijk anders te werk. U gaat op zoek naar gelijke kleuren en probeert patronen te herkennen. U maakt gebruik van uw ervaring hoe dingen eruit zien en gaat uit van waarschijnlijkheden. Zo zult u misschien alle lichtblauwe stukjes apart leggen omdat u ervan uitgaat dat die bij de lucht horen. Om de puzzel op te lossen maakt u hier geen gebruik van een algoritme, maar van een zogenaamde heuristiek. Dit is een oplossingsstrategie waarbij u uitgaat van uw eerdere ervaring, creativiteit en waarschijnlijkheden. De meeste mensen maken gebruik van dit soort heuristieken bij de aanpak van hun problemen omdat je er over het algemeen veel sneller een oplossing mee kunt vinden dan wanneer u stap voor stap alle mogelijkheden moet afgaan.
Als blijkt dat een methode helpt bij het vinden van een oplossing zijn mensen geneigd deze methodiek telkens opnieuw te blijven gebruiken, zelfs als die methodiek faalt. Stelt u zich bijvoorbeeld voor dat u uw sleutels kwijt bent. U zult dan het eerst zoeken op de plaatsen waarvan het het meest waarschijnlijk is dat u ze hebt gelegd. Als u ze daar niet kunt vinden zou het strategisch handig zijn om - in gedachten - alle plaatsen af te gaan waar u bent geweest en daarna alle ruimtes systematisch af te zoeken (een algoritme). In de praktijk blijkt echter dat veel mensen geneigd zijn weer bij het begin te beginnen en te kijken op plekken waar ze al eerder hebben gekeken. Dit terwijl ze ‘weten’ dat de sleutels daar niet liggen.
Doe eens iets anders dan anders
In de praktijk komt het vaak voor dat mensen proberen problemen op te lossen door meer van hetzelfde te doen. Ze gebruiken een werkwijze die in het verleden goed heeft gewerkt, maar die nu steeds opnieuw faalt. Allereerst is het dan belangrijk te ontdekken dat u in zo’n foutief patroon verzeild bent geraakt. Uw copingsstrategieën zijn waarschijnlijk zo vertrouwd dat u niet merkt dat zij u deze keer in de weg zitten. Daarna is het zinvol om op een andere manier naar het probleem te kijken en te zoeken naar een nieuwe manier om dat op te lossen.
In uw zoektocht naar de oplossing van problemen kunt u vastraken in een verkeerde benadering en daarin blijven hangen. Een voorbeeld dat in dit kader vaak gegeven wordt is het volgende negen-punten-probleem. Teken op papier drie rijen van drie punten, zoals onderstaand.
Probeer nu deze negen punten door vier rechte lijnen met elkaar te verbinden zonder uw pen van het papier te nemen. Dit lijkt een onmogelijke opgave zolang u blijft proberen de lijnen binnen het denkbeeldige kader rondom de punten te houden. Zodra u buiten dit kader kunt denken is de oplossing simpel. Die oplossing kunt u zien door op de afbeelding hierboven te klikken.
Bij de praktische problemen die u in uw werk tegenkomt, is het vaak ook een kwestie van buiten de gebruikelijke kaders denken. Hier volgen een paar voorbeelden hoe u dit kunt doen:
1. De juiste analogie zoeken
Een strategie die helpt om een probleem op te lossen is op zoek gaan naar een soortgelijk probleem, een analogie. Een klassieke proef hierover werd uitgevoerd door Gick en Holyoak (1980). Zij gaven hun proefpersonen het volgende probleem.
Een patiënt heeft een inoperabele kwaadaardige tumor. Er bestaat bestraling die de tumor kan vernietigen, maar deze moet in zo’n hoge intensiteit toegepast worden dat deze ook het gezonde weefsel vernietigt. De bestraling is bij lagere intensiteit ongevaarlijk voor gezond weefsel, maar heeft dan ook geen impact op de tumor. Welke procedure zou gevolgd kunnen worden om de tumor te vernietigen, zonder ook het gezonde weefsel stuk te maken?
Dit tumorprobleem wordt gewoonlijk slechts door 5 tot 10% van de mensen opgelost. Dit aantal werd aanzienlijk hoger (75%) nadat ze eerst onderstaand verhaal hadden gelezen.
Een generaal wilde een vijandig fort innemen. Hij wist dat hij alleen succes zou hebben als hij het met zijn hele leger zou aanvallen. Hij vernam echter dat de vijand mijnen had aangelegd op alle wegen. Deze mijnen waren zo ingesteld, dat kleine groepjes mensen er wel overheen konden lopen, maar ze zouden ontploffen bij de druk van een heel leger. De generaal kreeg een lumineus idee. In plaats van het fort op één plek aan te vallen splitste hij zijn leger op in kleine groepjes. Hij verspreidde deze over de verschillende straten die naar het fort leidden.
Op zijn teken vielen de groepjes tegelijkertijd aan en namen het fort in.
2. Van achteren naar voren redeneren
Problemen worden vaak benaderd vanuit de huidige situatie. Er wordt gestart bij het beginpunt en zo toegewerkt naar de oplossing. Vaak is het echter raadzaam om te starten bij het eindpunt - de gewenste situatie. Een voorbeeld daarvan vindt u bij de doolhoven die in de vakantieboeken voor kinderen staan afgedrukt: hoe vindt Winnie de Poeh de honing? Kinderen proberen de verschillende wegen die Winnie kan lopen en voor je het weet is het doolhof een wirwar van potloodstrepen. Later ontdekken zij dat het veel gemakkelijker is om bij het eindpunt te beginnen en van daaraf terug te lopen naar het begin. De meeste doolhoven zijn niet zo gemaakt dat je ook dan de weg kwijtraakt.
Ook in het volgende probleem is de oplossing het gemakkelijkst te vinden door van achteren naar voren te redeneren.
Op een meertje groeit een bijzondere waterlelie. Dit soort waterlelies verdubbelt zich elk etmaal. Het duurt zestig dagen voor het meer geheel bedekt is met waterlelies. Op welke dag is het meer voor de helft bedekt?
Als je dit wilt uitrekenen vanuit de beginsituatie, merk je al snel dat je informatie te kort komt. Hoe groot is het meer? Hoe groot is een waterlelie? Pas dan zou je kunnen uitrekenen hoeveel dagen er voor nodig zijn om het meer voor de helft te bedekken. Redeneer je echter van achter naar voren, dan is de oplossing simpel. Op de zestigste dag was het meer vol op de negenenvijftigste dag voor de helft.
3. Het probleem omdraaien
Soms kunt u geweldige inzichten krijgen door op een andere manier naar het probleem te kijken. Zo’n manier is het omdraaien van het probleem. U wilt bijvoorbeeld ontdekken hoe u uw vergadering sneller en effectiever kunt doen plaatsvinden. Draai dit dan eens om en denk er over na wat er voor nodig is om uw vergaderingen lang te laten duren zonder enig zinnig resultaat te bereiken.
4. Het probleem groter of kleiner maken
Door het perspectief te veranderen, krijgt u soms een ander inzicht in het probleem. Maak van het praktische probleem waar u mee worstelt in gedachten eens een wereldprobleem. Bedenk hoe de wereldleiders over dit probleem zullen communiceren. Hoe reageert de media? Heeft u grote financiële problemen? Maak ze dan kleiner en ga na wat u zou doen als ze in uw portemonnee zouden passen?
5. Gooi uw humor in de strijd
Humor kan ander licht werpen op een probleem. Ga eens op zoek naar wat er grappig is aan uw probleem. Niet om het minder serieus te maken, maar om er eens anders tegenaan te kijken. Er bestaat een bepaald verband tussen het oplossen van problemen door inzicht en humor. Een grap is pas grappig als u de clou snapt. Omgekeerd heeft inzicht soms iets grappigs, vooral als u inziet hoe kinderlijk simpel de oplossing soms blijkt te zijn. Humor is de basis voor creativiteit. En dat is heel bruikbaar bij de aanpak van problemen. Als u uw problemen kunt relativeren en ze met humor kunt bekijken zult u verbaasd staan hoe snel de oplossing soms nabij is.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Meer over dit onderwerp
Wat is eigenlijk het probleem?
Problemen niet 'oplossen' maar creatief aanpakken
Niet analyseren, maar combineren
Neem afstand van problemen
De kunst van het relativeren
Waarom simpele oplossingen niet altijd de beste zijn
Zo werkt u zonder problemen
Omgaan met 'onoplosbare' problemen
Niet-bestaande problemen oplossen
Flexibel manoeuvreren richting uw doelen
Bekijk hier een overzicht van de artikelen van Frank van Marwijk
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie