Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Breng de verhoudingen in uw team in kaart
Tijdens functionerings- en beoordelingsgesprekken komen de verschillende ideeën, motivaties, doelstellingen, wensen en verwachtingen van uw medewerkers uitgebreid aan bod. Zo krijgt u inzicht in ieders persoonlijke drijfveren. Maar voor een goede aansturing van uw team heeft u meer informatie nodig.
U heeft immers niet te maken met een verzameling losse individuen; er bestaat samenhang tussen de mensen met wie u werkt. Mensen die met elkaar samen zijn reageren voortdurend op elkaar en beïnvloeden elkaar. Iedere collega heeft een relatie met elk van de andere collega's en dit maakt uw team tot een complex systeem. Voor u is het daarom belangrijk meer te weten te komen over de verhoudingen tussen uw medewerkers.
De dynamiek in uw team
In een eerder artikel schreef ik al iets over de dynamische verhoudingen die bestaan tussen teamleden. Veel keuzes die personen individueel lijken te maken, hebben te maken met de relatie die zij met de anderen hebben. Ieder teamlid ontwikkelt een bepaalde rol en positie ten opzichte van de anderen. Er ontstaan verwachtingen over hoe ieder in het team zich moet opstellen. Een nieuwe medewerker zoekt een stabiele basis in het team. De eerste tijd houdt hij zich vooral bezig met vraagstukken over erkenning, sympathie en machtsverhoudingen in de groep. Terwijl hij wordt ingewerkt in zijn functie, is hij ook bezig met vragen als: Wat is mijn positie, wie heeft de leiding hier, wat verwachten jullie van mij en vinden jullie mij aardig? Als hij weet hoe de rollen verdeeld zijn, kan de medewerker zich ontplooien, bijdragen aan iets gezamenlijks en ook zijn eigen stempel op het geheel drukken.
Bewegingen in een nieuw team
In een nieuw team zijn de verhoudingen nog onbepaald. Op communicatief gebied gebeurt er dan veel. De eerste tijd is het vaak nog rustig. Er vindt dan een oppervlakkige kennismaking plaats. Daarna beginnen medewerkers elkaar uit te dagen. Regelmatig zijn er dan onderlinge competities. Er wordt veel emotie getoond. De actuele gespreksthema’s worden gebruikt om de verhoudingen tussen de medewerkers duidelijk te krijgen. Blijkbaar is het vaststellen van ieders positie interessanter dan welke inhoudelijke keuze er wordt gemaakt. Vooral de vraag wie het voor het zeggen heeft is belangrijk. Een duidelijk voorbeeld van een beginnend groepsproces hebben we gezien bij de oprichting van de LPF, waar de commoties tussen de leden de boventoon voerden.
Bewegingen in een bestaand team
Bij een team dat langer bestaat, ontwikkelt zich een bepaalde balans. Iedereen weet wat ze aan ieder ander hebben en wat ze van hen kunnen verwachten. Er zijn mensen met een bepalende rol en anderen die weinig van zich laten horen. Deze verhoudingen worden geaccepteerd. Ook vragen over erkenning (hoor ik er bij?) en sympathie (wie vinden elkaar aardig?) zijn ook duidelijk - hoewel daar zelden openlijk over gesproken wordt. De rust in het team kan echter verstoord worden door personeelswisselingen en belangrijke veranderingen. Op zo’n moment moeten de verhoudingen weer opnieuw bepaald worden. Veel medewerkers zien er tegenop dat de stabiliteit in het team verstoord wordt en verzetten zich daarom tegen veranderingen. Houd er rekening mee dat iemands inbreng bedoeld kan zijn om de teamverhoudingen te testen of geplande veranderingsprocessen te vertragen.
Het individu binnen de groep
Volgens de systeemtheorie kan ieder mens pas werkelijk begrepen kan worden in de context van zijn relaties. Mensen hebben een groot gedragsrepertoire en schakelen steeds per situatie over op ander gedrag. Medewerkers gedragen zich verschillend, afhankelijk van de context en de mensen om hen heen. Dit maakt hen soms ongrijpbaar. De aan- of afwezigheid van bepaalde personen kan bepalend zijn voor hoe de rollen verdeeld zijn. Telkens veranderen de onderlinge verhoudingen en steeds gebeurt er weer wat anders. Een medewerker die zich steeds constructief opstelt als u met hem in gesprek bent, kan plotseling zeer recalcitrant zijn in aanwezigheid van zijn collega’s. De reden daarvan is niet altijd duidelijk. Misschien zwicht hij voor een bepaalde groepsdruk. Misschien denkt hij dat anderen deze houding van hem verwachten. Misschien ondersteunt hij de positie van één bepaalde aanwezige.
De verhoudingen in uw team in kaart
Wat medewerkers doen en zeggen heeft niet alleen met hun eigen visie te maken. Het heeft ook alles van doen met de relatie die zij hebben met de anderen. Voor u is het belangrijk om meer te weten te komen over de onderlinge verhoudingen die bestaan in uw team. Hiertoe kunt u een sociogram maken. Een sociogram is een grafische weergave van de voorkeuren van de groepsleden aan de hand van een specifiek selectiecriterium. Met behulp van het sociogram kunt u een overzicht krijgen van de sociale structuur in uw team en een beeld ontwikkelen van hoe de interpersoonlijke relaties liggen. Het sociogram wordt veel gebruikt in het onderwijs om de verhoudingen binnen de groep duidelijk te krijgen. Een voorbeeld daarvan kunt u hier vinden.
Het sociogram
Om een sociogram te maken laat u uw medewerkers een vragenlijst invullen waarin u vragen stelt over specifieke verhoudingen tussen teamleden. Dit moeten multiple-choice vragen zijn waarbij één antwoord mogelijk is. Stel bij elke vraag de positieve en negatieve variant.
De antwoorden kunt u vervolgens uitzetten in een matrix. Vragen die u zou kunnen stellen zijn:
1. Sympathie
- Met wie werkt u het liefst samen? En met wie het minst graag?
- Met welke collega praat u het meest? En met welke collega het minst?
- Met welke collega bent u vaak in strijd? Met wie heeft u nooit een conflict?
- Welke collega mag u erg graag? Wie vindt u het minst sympathiek?
- Van wie zou u het vertrek het meest betreuren? Wie ziet u het liefst gaan?
- Wie zet zich naar uw idee het meeste in? Wie loopt de kantjes eraf?
- Met wie bent u het vaak oneens? Met wie heeft u vaak overeenstemming
2. Machtsverhouding
- Welke collega neemt het meeste en wie het minste initiatief?
- Wie praat er gewoonlijk het meest en wie het minst in de vergadering?
- Wie heeft de meeste invloed in het team? Wie stelt zich afwachtend op?
Sympathie en machtsverhouding
De antwoorden die u krijgt van verschillende medewerkers geven al een beeld over - in dit geval - de onderlinge sympathie en de machtsverhouding in uw team. Het is belangrijk dat u aan uw medewerkers laat weten dat de antwoorden zeer vertrouwelijk zullen worden behandeld. (Om er zeker van te zijn dat er geen sociaal wenselijke antwoorden worden ingevuld, kunt u ook de hulp inschakelen van een onafhankelijk bureau die de antwoorden anoniem voor u verwerkt in een sociogram.)
Vervolgens kunt u de antwoorden per categorie (sympathie, machtsverhouding,...) uitzetten in een sociomatrix. Hieronder ziet u zo’n matrix. Als een medewerker (in de linker kolom) zich positief uitspreekt over een bepaalde collega, zet u bij die collega een plusje. Bij de collega over wie hij zich negatief uitspreekt, plaatst u een minnetje.
Deze matrix geeft u al een goed overzicht met betrekking tot de verhoudingen. In de matrix kunt u aan het aantal plusjes zien wie het best ligt in de groep en wie een bepalende positie heeft. U kunt dit verder uitwerken in een pijldiagram:
In bovenstaand voorbeeld kunt u zien dat Theo blijkbaar flink wat beroering te weeg brengt. Hij krijgt de meeste sympathie en heeft ook een aantal tegenstanders. Maaike is blijkbaar het minst populair. Kees, Ben en Frank vallen niet zoveel op. Ze worden door niemand positief of negatief beoordeeld.
Het sociogram geeft u een globaal beeld van de teamverhoudingen. Houd er rekening mee dat de uitslag moment- en contextgebonden is. Het resultaat is ook nogal subjectief en houdt geen rekening met de hoeveelheid sympathie die de personen voor elkaar voelen. Telkens als er belangrijke veranderingen zijn staan de verhoudingen weer op scherp.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Gerelateerde onderwerpen:
Zo verzoent u de strijd tussen afdelingen
Een duel aan de vergadertafel
Zo beheerst u de onderstroom
Zo blijft u uw ergernissen de baas
Wie krijgt de schuld?
Vijf stijlen om conflicten te hanteren
Handleiding bij conflictbemiddeling
De tegenstellingen in uw organisatie
Effectief omgaan met meningsverschillen
Wat levert ruzie je op?
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie