Lees alles over lichaamstaal in het boek van lichaamstaalexpert Frank van Marwijk

Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl

---

Vier principes die uw oordeel kunnen kleuren Artikel van Frank van Marwijk De artikelen van Frank van Marwijk verschijnen tweewekelijks op www.managersonline.nl Kijk hier voor het overzicht op deze site: artikelen van Frank van Marwijk voor managers.

Vier principes die uw oordeel kunnen kleuren

Als manager houdt u zich dagelijks bezig met het beoordelen van mensen en situaties. Om juiste beoordelingen te maken, vergelijkt u de informatie die u ontvangt met soortgelijke informatie, met bepaalde standaarden of met de kennis die u al had. In dat proces kan het wel eens fout gaan. Onze beoordelingen blijken nogal eens gekleurd te worden door eerdere informatie, verwachtingen en veronderstellingen. We kunnen dan erg volhardend zijn in het idee dat we gelijk hebben en zoeken het liefst naar informatie die ons standpunt ondersteunt.

Beoordelen is een belangrijk aspect in het takenpakket van elke manager. De hele dag houdt u zich bezig met afwegen van keuzes, inschatten van situaties en waarderen van mensen. Voortdurend taxeert u de attitudes en gedragingen van de mensen die u ontmoet. Zo probeert u erachter te komen wat u van deze mensen kunt verwachten en hoe u daarop moet anticiperen. Soms is het overduidelijk dat u zich met beoordelen bezig houdt, op andere momenten gaat dat ongemerkt. Zo beoordeelt u in een selectiegesprek of een kandidaat geschikt is voor een functie. In een beoordelingsgesprek evalueert u het functioneren van een medewerker. Maar u beoordeelt ook de inbreng van de deelnemers in een vergadering om goede beslissingen te kunnen nemen. Op andere momenten probeert u in te schatten met welk type onderhandelingspartner u te maken hebt.

Beoordelen is vergelijken
Om een beoordeling te kunnen maken, dient u vergelijkingsmateriaal te hebben. Zo kunt u de kwaliteit van een product vergelijken met dat van een ander product. U kunt het functioneren van een medewerker vergelijken met diens eerdere functioneren of dat vergelijken met het functioneren van een collega. Een tweede manier waarop u de kwaliteit van het product of het functioneren van de medewerker kunt beoordelen is deze te vergelijken met een vooraf bepaalde standaard of verwachting. Zo kan bijvoorbeeld het functieprofiel van een medewerker (standaard) u van dienst zijn om te bepalen of het functioneren van die medewerker voldoet aan de verwachtingen. Een derde manier is een vergelijking maken met de informatie uit de database in uw hoofd. Uw referentiekader en werkervaring bieden u een overdaad aan informatie waarop u uw oordeel kunt baseren. Houd er echter rekening mee dat de taxatie die u maakt gekleurd kan zijn. Dit wordt te weeg gebracht door vier principes:

1. Het voorrangseffect: eerdere informatie is bepalend
Stelt u zich eens voor dat u gevraagd wordt om twee mensen te beoordelen en te besluiten met wie u graag zou willen samenwerken. U hebt hen nog niet gezien, maar krijgt wel alvast beknopte informatie over hen.

De eerste persoon is: jaloers, koppig, kritisch, impulsief, ijverig en intelligent.
De tweede persoon is: intelligent, ijverig, impulsief, kritisch, koppig en jaloers.

Met welke van deze twee personen zou u het liefst werken? Als het goed is, komt u tot de conclusie dat dat helemaal niets uitmaakt. Beide personen hebben immers dezelfde karaktereigenschappen, alleen zijn ze hier in een verschillende volgorde gepresenteerd. Uit onderzoek blijkt echter dat de meeste mensen de voorkeur geven aan de tweede persoon. De informatie die u het eerst ontvangt beïnvloedt de manier waarop u de latere informatie interpreteert. Dit fenomeen verklaart ook het effect van de eerste indruk. De eerste impressie die u van iemand heeft, beïnvloedt uw interpretatie van het gedrag dat daarop volgt.

2. Het effect van volharding
En als u eenmaal een indruk van iets of iemand hebt gevormd, dan zal die indruk niet zo snel meer wijzigen, zelfs niet als nieuwe feiten de eerste indruk tegenspreken. Om geloofwaardig en consistent te blijven, willen we er graag van uitgaan dat de indrukken die we opdoen en de keuzes die we maken ook de juiste zijn. En daar kunnen we nogal volhardend in zijn, blijkt uit onderzoek.

Stel dat u inzicht krijgt in de resultaten van een besluitvormingstaak die uitgevoerd is door verschillende managers. Sommige managers hebben het er beter vanaf gebracht dan andere. Aan u wordt vervolgens gevraagd om in te schatten hoe deze managers het er bij een volgende opdracht af zullen brengen. Waarschijnlijk verwacht u dat de managers die het bij de eerste taak goed hebben gedaan het ook bij de volgende taak goed zullen doen. Als u echter eenmaal uw inschatting hebt uitgesproken, wordt tegen u gezegd dat de eerder verstrekte resultaten onjuist waren. De gegevens waren gemanipuleerd en vertelden helemaal niets over de werkelijke resultaten. Opnieuw wordt aan u gevraagd om een voorspelling te doen over ieders resultaten bij de tweede test. De kans is dan groot dat de aanvullende informatie die u ontvangt uw eerder uitgesproken mening helemaal niet doet veranderen. U zult dan mogelijk toch inschatten dat de managers van wie eerder beweerd werden dat ze het bij de eerste taak goed deden (wat onjuist was) het beter zullen doen bij de tweede taak.

Een ander onderzoek naar het effect van volharding vond plaats in een Amerikaanse rechtbank. Aan verschillende juryleden werd vaag bewijs gepresenteerd met betrekking tot de schuldvraag van een verdachte. Omdat het bewijs onvoldoende was, kozen alle juryleden voor vrijspraak. Sommige juryleden hoorden naast de eerdere informatie een belastende getuigenverklaring. Dit deed hen besluiten dat de verdachte schuldig was. Daarna vernamen deze juryleden dat de getuige nagenoeg blind was en dat hij zijn bril niet droeg. De getuigenverklaring was dus waardeloos, maar toch veranderden de juryleden hun veroordelende mening niet meer.

3. Zoeken naar bevestiging
Kijk eens naar de onderstaande kaarten. Elke kaart heeft een cijfer aan een kant en een letter aan de andere kant.

U krijgt daarbij een stelling: als een kaart een klinker heeft aan de ene kant, dan moet het een even getal hebben aan de andere kant. Welke kaarten moet u zeker omdraaien om deze stelling te bevestigen? Voer deze test eens uit voordat u verder leest. Probeer het aantal keren draaien tot het minimum te beperken.

Veel mensen kiezen ervoor om de E om te draaien om te zien of er een even getal aan de andere kant staat en draaien de 2 om te zien of er aan de andere kant een klinker staat. Deed u dat ook? Dan zoekt u informatie die de regel bevestigt. Het omdraaien van de E geeft u nuttige informatie. Maar om het juiste antwoord te vinden is het nodig om ook een kaart om te draaien die de regel juist weerlegt. Als u de 2 omdraait, geeft dat u geen nuttige informatie. Zowel als daar een klinker of een medeklinker staat, kan de stelling nog steeds juist zijn. In plaats daarvan zou u de 7 moeten omdraaien om de stelling te weerleggen.

Indrukken die u opdoet in de werksituatie dient u op dezelfde manier te toetsen. De menselijke neiging bestaat er echter uit om bevestiging te zoeken voor wat we al denken. Dit leidt bijvoorbeeld tot het stellen van suggestieve vragen. Als u bijvoorbeeld wilt weten of een sollicitant initiatiefrijk is, stelt u misschien een vraag als: ‘Hoe presenteer je nieuwe ideeën?’. Deze vraag zou elke sollicitant uitnodigen om te spreken over initiatieven. Dit bevestigt dan een bestaand idee.

Meer over het zoeken naar bevestiging en de suggestieve vraagstelling bij sollicitatiegesprekken.

4. Zelfvervullende voorspellingen
Een vierde principe dat onze bestaande eerste indrukken in stand houdt, is de self-fulfilling prophecy, het idee dat anderen hun gedrag aanpassen aan de verwachtingen die we over hen hebben. Als u bijvoorbeeld denkt dat een medewerkster verantwoordelijk is, zult u uw vertrouwen laten merken door haar te betrekken in verantwoordelijke taken. Door uw steun zal zij zich prettig voelen in het werk dat u met haar deelt en dit met verantwoordelijkheid uitvoeren. Hier vindt u meer over dit effect van verwachtingen.

tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie

Gerelateerde onderwerpen:
Dertien manieren om kritiek in ontvangst te nemen
Zeven manieren om met onterechte kritiek om te gaan
Komt uw kritiek wel aan?
Een kritische kijk op kritiek
De beoordelaar beoordeeld
beoordelen is vergelijken
Hoe voert u een goed beoordelingsgesprek?
Zo voert u een empathisch functioneringsgesprek
Foute manieren om een compliment te maken

  Lichaamstaal bij baby's  
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.

 Meer informatie
 Hoofdstukindeling
 Online bestellen

Manipuleren kun je leren geschreven door lichaamstaalexpert Frank van Marwijk Meer dan 30.000 exemplaren! Bestellen via Managementboek Bestellen via Bol.com

Informatie

Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.

Bodycom Lichaamscommunicatie Voorschoten K.v.K. Haaglanden 28088572

https://www.lichaamstaal.nl e-mail: telefoon: 06 16024219

 Volg @lichaamstaal op Twitter

---