Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Dertien manieren om kritiek in ontvangst te nemen
In het werk heeft u steeds te maken met de uiteenlopende meningen van andere mensen. Hoe goed u uw werk naar uw eigen idee ook doet, anderen kunnen daar verschillend over denken. Uw werk kan door de één gewaardeerd en door de ander bekritiseerd worden. Kritiek krijgen is niet erg leuk, maar vaak onvermijdelijk. Wat betekent kritiek krijgen voor u? Hoe neemt u kritiek in ontvangst en hoe gaat u er mee om?
Feedback of kritiek?
In het bedrijfsleven wordt steeds vaker het woord feedback gebruikt als kritiek wordt bedoeld. Feedback is een veel breder begrip. Met feedback wordt elke terugkoppeling in de communicatie bedoeld. Iemand kan simpelweg laten blijken dat hij begrepen heeft wat u vertelt. Dat kan hij doen met een hoofdknik of door wat u vertelt in zijn eigen woorden te herhalen. Als u actief luistert, geeft u voortdurend feedback aan de spreker. Feedback kan een beoordelend karakter hebben, maar deze is niet altijd negatief. Ook een compliment is dus een vorm van feedback.
Een opsomming van verwijten
Kritiek geven is een kunst waar niet iedereen even bedreven in is. Sommige mensen uiten hun langer durende ergernis over verschillende zaken plotseling in de vorm van kritiek. Eén aspect in uw werk wordt dan als aanleiding genomen, waarna de emmer wordt leeggegooid. Er worden allerlei zaken bij gehaald die niet ter zake doende lijken. Wellicht begrijpt u op zo’n moment niet waar deze verwijten opeens allemaal vandaan komen. Zeker als u nooit eerder iets heeft gehoord, kan een emotionele opsomming van kritiekpunten als donderslag bij heldere hemel komen. Dit is er de reden van dat vaak met weerstand op kritiek wordt gereageerd.
Naar kritiek wordt vaak slecht geluisterd. Veel mensen gaan meteen in de verdediging zonder te onderzoeken of er tussen alle verwijten door ook nuttige informatie te vinden is die bij kan dragen tot verbetering. Kritiek leidt vaak tot boosheid, onbegrip of nonchalance bij de ontvanger. En dit is er weer de oorzaak van dat kritiek vaak maar weggelaten of opgespaard wordt. Mensen durven elkaar vaak geen kritiek te geven uit angst voor de verkeerde reactie. Hoe u met kritieken omgaat, maakt nogal verschil. Hieronder vindt u dertien manieren om kritiek in ontvangst te nemen.
1. Met gebogen hoofd
Veel medewerkers zijn bang voor kritiek, vooral van hun leidinggevenden. Ze doen hun best om alles altijd zo goed mogelijk te doen en vinden het vervelend om te horen dat zij iets niet goed hebben gedaan. Zij zien kritiek dan ook als een persoonlijk falen. Ze ervaren elk verwijt als een vernedering. Zij nemen de kritiek in ontvangst als een geslagen hond. Ze hechten veel waarde aan de mening van anderen en beloven meteen verbetering zonder daar vragen over te stellen.
Deze slaafse opstelling kan er voor zorgen dat de eigenlijke boodschap niet begrepen wordt en de medewerker weer vervalt in dezelfde fouten. Probeer altijd helder te krijgen waarop de kritiek zich toespitst. Vraag de kritiekgever ook om suggesties ter verbetering.
2. Schouderophalend
Als u uw schouders ophaalt bij het aanhoren van kritiek, laat u blijken dat wat er gezegd wordt u allemaal niet zoveel uitmaakt. Vooral managers die al lang op dezelfde plek werken kunnen deze instelling ontwikkelen. Als u al jaren op dezelfde manier heeft gewerkt en daar nooit iets over gehoord heeft, kunt u de adviezen van een nieuweling gemakkelijk in de wind slaan. Naar uw idee doet u het al die tijd goed en als een ander daar anders over denkt, moet hij dat zelf weten.
Uw schouderophalen kan een gewoonte worden, waardoor u slecht open staat voor hetgeen anderen aan u willen terugkoppelen. Op een gegeven moment krijgt u niets meer te horen en dat komt de samenwerking niet erg ten goede. Andere mensen en veranderende tijden zorgen ervoor dat men anders aankijkt tegen uw jarenlange ervaring. Door open te blijven staan voor de meningen van anderen houdt u contact.
3. Met gebalde vuisten
Hoe durft men u te bekritiseren! U beantwoordt de aanval met een tegenaanval. U loopt rood aan en spreekt met stemverheffing. Wat u zegt is emotioneel gekleurd en heeft meestal weinig te maken met de geuite kritieken. Dat is logisch, want erg goed heeft u daarnaar niet geluisterd. Er verandert dan ook weinig aan uw werkwijze naar aanleiding van de kritieken. En dat wordt alleen maar erger, want niemand durft u nog op uw gedrag aan te spreken uit angst voor zo’n escapade. Bovendien lijkt kritiek geven aan een manager die voortdurend agressief reageert zinloos.
Het wordt tijd dat u verandering brengt in uw mokkige en weerstandige attitude. U kunt dat wel een poosje volhouden, maar naar verloop van tijd gaan steeds meer mensen zich ergeren aan uw houding en daar met elkaar over spreken. Als u zich niet meer openstelt voor de meningen van anderen kan het collectief zich tegen u keren.
4.Wegwuivend
Als u kritiek krijgt, bagatelliseert u die meteen. Waar maken mensen zich toch zo druk over? Iedereen doet wel eens wat fout, maar daar hoef je elkaar niet meteen op aan te spreken, meent u. Na dit project volgt er weer een ander project en dan is alles wat u nu wordt verweten niet eens meer actueel. Gisteren is voorbij en morgen is alles weer anders, dus waarom zou u zich om al die kritieken druk maken?
Door deze houding geeft u de indruk van complete desinteresse. De kans is groot dat uw medewerkers u niet meer aanspreken op uw instelling, maar tegelijkertijd volledig hun eigen gang gaan. U luistert immers toch niet!
5. Met uw kin omhoog
Sommige managers kunnen hun personeel benaderen met een bepaalde arrogantie die ze zelf niet eens in de gaten hebben. Ze stralen uit alsof ze het idee hebben dat ze zelf nooit fouten maken. Als iemand hen kritiek geeft, rationaliseren zij zodanig dat de kritiek henzelf niet meer betreft. Zij verdraaien de kritiek en geven die terug aan de boodschapper. Deze laatste heeft met zijn kritiek namelijk laten blijken dat hij de ‘onfeilbare’ manager helemaal niet heeft begrepen. In het gunstigste geval vertaalt de manager de kritiek in een plan om de samenwerking te optimaliseren, waarbij eenieder een duit in het zakje moet doen. Het ligt immers nooit aan de manager alleen! Natuurlijk bent u niet zo’n manager!
6. Met opgetrokken wenkbrauwen
Als een collega u benadert met zijn kritiek valt uw mond open en uw ogen worden zo groot als schoteltjes. 'Nou, daar snap ik niets van', zegt u verbaasd en u geeft te kennen dat wat u nu hoort volslagen nieuw voor u is. Als de medewerker u vervolgens aanspreekt op uw beperkte geheugencapaciteit, gaat deze boodschap volslagen langs u heen. Mensen hebben vaak de neiging om hun eigen werkwijze te idealiseren. Kritiek van anderen past niet in dat plaatje en wordt meteen weggestopt.
Misschien heeft u deze kritiek wel degelijk vaker gehad. Misschien ging het om uw manier van doen in een andere situatie, die wel raakvlakken heeft met dit nieuwe voorbeeld. Vaak gaat het bij kritiek niet om één enkel voorbeeld, maar om de manier waarop u in het algemeen met dingen omgaat. Als u goed luistert naar deze kritieken kunt u daar veel van leren en uw blinde vlekken ontdekken.
7. Met priemende vinger
Het kan zijn dat u de kritiek opvat als een persoonlijk verwijt. U luistert niet zozeer naar de inhoud van de kritiek, maar van het feit dat iemand u durft te bekritiseren alleen al gaan uw haren overeind staan. De kritiek gevende collega meent wel dat u dit of dat niet goed doet, maar u weet over hem ook nog wel wat. U reageert op de kritiek meteen met andere kritiek over hemzelf. U coupeert het commentaar van uw collega meteen door een waslijst aan punten op te sommen, waarvan u vindt dat hij het zelf verkeerd doet. U bent wars van verwijten en antwoordt daarom meteen met verwijten naar de afzender.
Natuurlijk maken anderen ook fouten en op uw beurt is het prima om collega’s aan te spreken op hun functioneren. Doe dat echter niet op dit moment en als reactie op. Daarmee diskwalificeert u de feedback van de ander. Tracht uzelf open te stellen voor de boodschap die de ander u wil geven, los van uw mening over het functioneren van deze persoon.
8. Met afwerende handen
U verstaat kritiek als het bewijs dat de ander u blijkbaar niet begrepen heeft en gaat meteen in de verdediging. In plaats van te luisteren naar wat uw collega u vertelt, komt u met argumenten waarom u iets op een bepaalde manier heeft gedaan en waarom het volgens u wel goed was. Als u de collega niet kunt overtuigen noemt u voorbeelden van situaties waarin u met uw handelen wel het gewenste resultaat bereikte. U gebruikt een woordenstroom om uw manier van doen te rechtvaardigen en beantwoordt elke zin met ‘Ja, maar...'.
Een verdedigende houding aannemen is een van de belangrijkste manieren om zich af te sluiten voor kritiek. Iemand die bezig is met zijn verdediging luistert amper naar wat de ander te vertellen heeft, omdat hij tegelijkertijd bezig is met het voorbereiden van zijn antwoorden. Maak er een gewoonte van om te luisteren als u onder kritiek staat zonder alles per se te willen weerleggen.
9. Met een kritische frons
U bent kritisch ten opzichte van kritieken en analyseert elk woord. U wilt weten waar deze kritieken vandaan komen en wat ze betekenen. Op zich is een kritische houding wel wenselijk. U geeft er tenminste blijk van dat u luistert en u bent bereid om inhoudelijk over de verwijten in discussie te gaan.
Waak ervoor dat uw kritische houding verandert in een weerstandige, waarbij u alle argumenten tracht te weerleggen in uw eigen voordeel. Ook al kunt u zich niet vinden in de mening van de ander; het is goed om daar naar te luisteren en deze serieus te nemen.
10. Zonder een spier te vertrekken
Sommige managers beheersen de techniek van de pokerface uitstekend. Vooral in situaties waar de emoties hoog oplopen verstaan ze de kunst zich op te stellen als een koele kikker. Als zij kritiek krijgen laten zij ook niet merken of deze hen raakt. Hun verbale reactie is vergelijkbaar: uit hun woorden kun je niet opmaken of ze de boodschap hebben begrepen of niet. Vaak verandert hun gedrag weinig, maar soms kun je verrast worden door een ommezwaai in het beleid.
Een emotieloze manager is dus niet per definitie een slechte luisteraar, als het om de inhoud gaat tenminste. Maar als het om relatieopbouw gaat, zou deze manager er goed aan doen meer te laten zien wat er in hem omgaat. Dit is oefenen geblazen, want als uw pokerface een tweede natuur is geworden is dit lastig te veranderen.
11. Met uw handen in het haar
Kritiek kan iemand volledig van slag brengen. Vooral op een moment dat u zelf niet zo lekker in uw vel zit, kan kritiek die niet zo tactisch wordt gebracht de emmer doen overlopen. In plaats van dat u het verstaat als opbouwende feedback laat u dan juist uw schouders zakken en raakt ervan in de put. U wordt onzeker en dat komt uw functioneren niet ten goede. Er zijn zelfs mensen die in de ziektewet belanden doordat ze kritiek opvatten als verwijt dat ze zich erg persoonlijk aantrekken. Dit komt vooral voor als de kritiek zich richt op aspecten uit de karakterstructuur. Heftige kritiek vanuit de leiding wordt soms verstaan als voorbereiding op een naderend ontslag. Voor veel mensen alle reden tot bezorgdheid.
Probeer als u kritiek ontvangt altijd helder te krijgen waarover het gaat, maar ook wat de kritiekgever ermee beoogt. Als de boodschapper u wil bewegen tot verbetering, vraag er dan zijn suggesties en desnoods zijn hulp bij. Ga er vanuit dat feedback - ook kritiek - altijd bedoeld is om te streven naar verbetering in werkwijze en communicatie.
12. Met een schuinse blik
Kritiek maakt u achterdochtig. Als u steeds verwijten hoort van één persoon terwijl u van anderen niets hoort is de onderliggende boodschap wellicht een heel andere. Misschien vecht deze persoon uw leiderschap aan. Ook kan het zijn dat hij u gewoon niet zo mag. Het is ook mogelijk dat de kritieken op u meer met die persoon zelf te maken heeft. Als een collega u bijvoorbeeld aanspreekt op uw rommelige organisatie en leiderschap, kan het betekenen dat hij zelf meer structuur nodig heeft.
U probeert steeds tussen de regels door een andere boodschap te herkennen. Als u twijfelt aan de oprechtheid van de ander, vraag daar dan gericht naar. Maar ga er ook vanuit dat wat de ander u vertelt precies hetgeen is wat hij u duidelijk wil maken. Niet elke boodschap heeft verborgen motieven. Zeker als het gaat om kritiek zeggen mensen vaak waar het op staat.
13. Met uw hoofd opzij gekanteld
Als u kritiek krijgt, bent u bereid daar tijd voor uit te trekken. U nodigt de kritiekgever uit op uw kantoor en laat hem uitgebreid zijn verhaal doen. Daarbij vraagt u om voorbeelden die het verhaal kunnen ondersteunen. U herhaalt de boodschap van de medewerker in uw eigen woorden om te controleren of u de inhoud daarvan begrepen hebt. U luistert actief en houdt ook rekening met de gevoelens van de medewerker. U let erop hoe de kritiek gebracht wordt: rustig, met irritatie of teleurstelling, nonchalant of tussen de regels door. U probeert de gevoelens van de kritiekgever te verwoorden.
Op deze wijze geeft u aan dat u open staat voor kritiek. U toont ook bereidheid met deze kritiek wat te doen. U houdt rekening met de gevoelens van de ander. Door deze opstelling neemt u de weerstand weg om uw functioneren ter discussie te stellen. Mensen zullen daardoor ook in de toekomst vlugger naar u toe komen om feedback te geven. Medewerkers zullen gemakkelijker kritiek geven en ook sneller laten weten wanneer ze iets waarderen.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Meer over dit onderwerp
Zeven manieren om met onterechte kritiek om te gaan
Komt uw kritiek wel aan?
Een kritische kijk op kritiek
Zoutloze kritiek? Voeg zelf het zout toe!
Vier principes die uw oordeel kunnen kleuren
De beoordelaar beoordeeld
beoordelen is vergelijken
Hoe voert u een goed beoordelingsgesprek?
Zo voert u een empathisch functioneringsgesprek
Foute manieren om een compliment te maken
Bekijk hier een overzicht van de artikelen van Frank van Marwijk
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
feedback
beoordelingsgespreks
functioneringsgesprek
coaching
onderhandelen
communicatie
mensenkennis
psychologie
complimenten
beïnvloeding
manipuleren
solliciteren
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie