Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Komt uw kritiek wel aan?
Tijdens het functioneringsgesprek van een van uw medewerkers sprak u hem aan op zijn slechte prestaties. U merkte op dat de medewerker zich de laatste tijd minder goed inzette voor het werk. U wilde niet zeggen dat hij de kantjes eraf liep, maar dat was wel het gevoel dat u bij hem had. Zo ontdekte u bijvoorbeeld dat de medewerker vaak bezig was op sociale media websites als u zijn kamer binnenkwam. Hij klikte die sites steeds weg als hij u zag. Daarmee leek het alsof hij iets stiekems voor u verborg. Hoe dan ook, zijn aandacht voor privézaken ging duidelijk ten koste van zijn werk, wat bleek uit zijn matige productiecijfers. Graag wilde u zijn mening hierover horen en met hem kijken hoe het weer beter kon gaan.
Actief op sociale media websites
Toen u de medewerker aansprak op zijn internetgedrag gaf hij toe dat hij wel eens op LinkedIn of op Facebook gekeken had omdat hij dan een belangrijk bericht verwachtte. Hij ontkende echter de frequentie waarmee dat plaatsvond. Daarbij merkte hij op dat zijn activiteiten op internet naar zijn idee geen invloed hadden op zijn werk. Sinds de kredietcrisis had hij gewoon minder opdrachten binnengekregen. De tijd die hij daardoor overhad, benutte hij vooral met acquisitie. Hij vertelde verschillende pogingen te hebben ondernomen om met klanten tot afspraken te komen, maar dat die pogingen vooralsnog niets hadden opgeleverd.
Aan het einde van het functioneringsgesprek confronteerde u de medewerker nogmaals met uw mening over zijn werk. Daarbij stelde u suggesties voor waarmee hij zijn inzet zou kunnen verbeteren. De medewerker mopperde wat, haalde zijn schouders op en herhaalde dat hij ‘toch echt zijn best’ deed. U verliet het gesprek met een ontevreden gevoel. U had kritiek gegeven, maar kreeg niet het idee dat u de medewerker ermee bereikt had. Zal er nu iets veranderen?
De machtsverhoudingen op scherp
Kritiek geven is niet altijd gemakkelijk. Het is lastig om iemand te confronteren met iets dat hij in uw ogen niet goed doet. Kritiek wordt niet altijd opgevat als advies, maar vaak eerder als een berisping of bestraffing. Het wordt gevoeld als slecht nieuws. En bij kritiek bent u niet alleen de (neutrale) brenger, maar ook de bron van dat slechte nieuws. Als u kritiek geeft, gaat de communicatie ook niet alleen over de inhoud, maar staat ook uw relatie onder druk. Wat geeft u immers het recht om uw oordeel uit te spreken over het functioneren van de ander? Bij kritiek staan de machtsverhoudingen even op scherp.
Meteen in de verdediging
Als u kritiek geeft, hoeft u er niet op te rekenen dat medewerkers die altijd meteen in dankbaarheid ontvangen. Soms ontkennen medewerkers de feiten waar u hen van beticht. Vaak komen ze met rationele verklaringen over de situatie in plaats van hun eigen aandeel. Soms verwijten ze collega’s, andere disciplines of de organisatie wat er mis is gegaan. Daarbij bagatelliseren ze hun eigen aandeel. Eigenlijk wuiven ze uw kritiek van de hand. Op dat moment kunt u het gevoel krijgen dat de medewerkers die u aanspreekt helemaal niet open staan voor uw kritiek en voor de suggesties die u hen wil aanreiken.
Verwerkingsprocessen
Toch kan het zijn dat medewerkers zich wel iets van uw kritiek aantrekken, maar daarvoor tijd nodig hebben. Als u kritiek beschouwt als slecht nieuws, kunt u zich voorstellen dat medewerkers een bepaald verwerkingsproces moeten doorgaan. Bekend zijn de fasen van dr. Elisabeth Kübler-Ross, die mensen doorlopen tijdens een stervensproces. Dit begint met ontkenning, boosheid, vervolgens onderhandelen, daarna neerslachtigheid en uiteindelijk aanvaarding. De verwerkingsprocessen bij het horen van slecht nieuws en ook kritiek zijn vergelijkbaar.
Dit kan niet waar zijn!
Vaak is ontkenning de eerste reactie die medewerkers geven op kritiek. De medewerker geeft daarbij blijk van verbazing. Dit is nieuwe informatie, die hij niet eerder heeft gehoord! Deze reactie is wel begrijpelijk, want als het niet nieuw voor hem zou zijn wat u vertelt, kunt u zich afvragen waarom de medewerker er niet eerder iets aan heeft veranderd. Toch kunt u meestal aannemen dat uw medewerkers echt niet voorbereid zijn op kritieken die u hen geeft. Dat heeft er mee te maken dat mensen blinde vlekken hebben voor hun eigen gedrag. We kunnen wat we zelf doen slecht beoordelen en zijn er eerder toe geneigd een rooskleurig beeld van onszelf neer te zetten. Kritiek ontvangen, betekent in dat geval een aanval op ons zelfbeeld.
Boos op de kritiek
Het is mogelijk dat medewerkers vervolgens in de tegenaanval gaan. Een medewerker verwijt u dat u niet eerder met deze kritiek bent gekomen, maar die te lang uitgesteld hebt tot het functioneringsgesprek: "Je moet zeker voldoen aan het kritiekquotum!". Of uw kritiek wordt beschouwd als een steek onder water. De medewerker geeft te kennen dat u alleen maar uw afkeuring laat blijken en dat weinig subtiel en opbouwend brengt. Ook kan het zijn dat u de bal krijgt teruggespeeld. U hebt ook het nodige fout gedaan - u bedekt hiermee uw eigen falen.
Is de kritiek onderhandelbaar?
Als de kritiek is gehoord en niet meer valt te ontkennen, valt er misschien nog wel over te onderhandelen. Hebt u het wel goed gezien? Hebt u wel rekening gehouden met de situatie en omstandigheden? Hebt u ter vergelijking ook de acties van collega’s en andere disciplines bestudeerd? En hebt u zich wel verdiept in de voorgeschiedenis? Er is natuurlijk wel wat aan vooraf gegaan! De medewerker stapt in de rol van onderhandelaar en wil graag met u op zoek naar de oorzaken van wat er allemaal mis is gegaan. Zo hoopt hij zelf buiten schot te blijven.
Als een geslagen hond
Als het tot medewerkers doordringt dat de dingen die mis zijn gegaan wel degelijk te maken hebben met hun eigen disfunctioneren, kan het zijn dat hun reactie omslaat. Ze reageren dan misschien als een geslagen hond en trekken zich het persoonlijk aan. Ze beschrijven hun fouten in termen van zwakte. De medewerkers verdedigen zich niet langer en vervallen in stilte. Het kan zijn dat ze verbetering beloven, maar op dit moment geloven ze daar even zelf niet in. Ze beschouwen de situatie als oncontroleerbaar en onveranderbaar.
Aanvaarding van kritiek
Kritiek heeft tijd nodig om op zijn plek te vallen. Het is lastig voor een medewerker te onderkennen dat de manier waarop hij zich presenteert in zijn werk misschien niet overeenkomt met hoe hij zichzelf ziet. Wat hij doet, blijkt opeens anders te zijn dan zijn gedachten (mening) daarover. Deze tegenstelling tussen houding en gedrag zorgt voor een onaangename innerlijke spanning. Ga er niet vanuit dat de kritiek en de adviezen die u geeft, meteen in dit gesprek geaccepteerd zullen worden. Als u merkt dat een medewerker weerstand laat blijken tegen de adviezen die u geeft, ga er dan niet te lang en te diep op in om acceptatie te forceren. De medewerker heeft nu vooral tijd nodig om tot inzicht te komen. Daarvoor moet hij met anderen kunnen praten, een poosje alleen kunnen zijn en een paar nachtjes kunnen slapen. Het is goed mogelijk dat de medewerker een volgende dag opeens zijn instelling heeft bijgesteld. Uw kritiek en adviezen hebben dan hun plek gevonden.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Meer over dit onderwerp
Dertien manieren om kritiek in ontvangst te nemen
Zeven manieren om met onterechte kritiek om te gaan
Een kritische kijk op kritiek
Zoutloze kritiek? Voeg zelf het zout toe!
Vier principes die uw oordeel kunnen kleuren
De beoordelaar beoordeeld
beoordelen is vergelijken
Hoe voert u een goed beoordelingsgesprek?
Zo voert u een empathisch functioneringsgesprek
Foute manieren om een compliment te maken
Bekijk hier een overzicht van de artikelen van Frank van Marwijk
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
feedback
beoordelingsgespreks
functioneringsgesprek
coaching
onderhandelen
communicatie
mensenkennis
psychologie
complimenten
beïnvloeding
manipuleren
solliciteren
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie