Lees alles over lichaamstaal in het boek van lichaamstaalexpert Frank van Marwijk

Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl

---

De taal van de wenkbrauwen

Kaal is in de mode!

Kaal is in de mode! Beter een hoofd als een biljartbal dan een halve maan van grijs of pluizig haar, lijken sommige mannen te denken. Toch is bij het kaalscheren van het eigen hoofd wel enige stuurmanskunst gewenst. Het is tenslotte niet de bedoeling om in je enthousiasme ook je wenkbrauwen te verwijderen. Waarom eigenlijk niet? (Kijk eens hier.)

Wat maakt de wenkbrauwen zo belangrijk?

Wanneer naar de functie van de wenkbrauwen wordt gekeken, wordt veelal gerefereerd naar verschillende vormen van bescherming van de ogen. De wenkbrauwen fungeren onder andere als dakgoot voor het transpiratievocht dat van het voorhoofd naar beneden sijpelt en als zonwering. Toch wegen deze functies niet op tegen de communicatieve eigenschappen van de wenkbrauwen.

Als je het gezicht van een mens vergelijkt met dat van een chimpansee, is opmerkelijk dat de mens een onbehaard gezicht heeft met behaarde wenkbrauwen terwijl bij een chimpansee de wenkbrauwen opvallen doordat ze juist kaal zijn.

De wenkbrauwen zijn opvallend om het gezicht uitdrukking te geven. Elke beweging ervan wordt hierdoor makkelijk opgemerkt.

Expressie van gevoelens

De wenkbrauwen zijn dus een belangrijk onderdeel van het gezicht. Ze zijn nodig voor de expressie van onze gevoelens en hebben daarbij een veel grotere taak dan we soms denken. Teken eens een lachend gezichtje. De kans is groot dat je dan een cirkel tekent met twee rondjes als ogen, een verticale streep of een driehoek als neus en een halve maan als mond. De mond symboliseert de glimlach en zorgt dat het gezichtje blij kijkt. De wenkbrauwen laten de meeste mensen geheel achterwege. Jammer, want juist de wenkbrauwen hebben een belangrijke functie bij de uitdrukking van emoties. Kijk maar eens naar de onderstaande gezichten.

Zoals je ziet zijn alleen de wenkbrauwen verschillend. Toch kun je een redelijke indruk krijgen van de variatie in emoties van de figuurtjes. Kijk nu eens naar de volgende gezichten:

Hier is het juist de stand van de mond die verschillend is. Maar wat valt je op aan de uitdrukking van emotie? Is het rechter figuurtje werkelijk zo vrolijk? Ondanks de andere mond hebben beide figuurtjes een enigszins boze uitstraling. Deze wordt teweeg gebracht door de mimiek van de bovenste helft van het gezicht. We zijn gewend om anderen in hun ogen te kijken. De wenkbrauwen vallen dus eerder op dan de stand van de mond.

Gelukkig hoeven we bij een gewone gezichtsuitdrukking niet te kiezen uit de expressies van de verschillende delen van ons gezicht. Het hele gezicht doet mee in de gelaatsexpressie! Toch is het aardig om te zien welke rol de wenkbrauwen in het geheel hebben.

Expressieve haren

Wenkbrauwen lijken niet veel meer te zijn dan twee sierlijke bosjes haar, die in een boogje boven onze ogen groeien. Toch vormen ze een belangrijk communicatie-instrument.

Half opgetrokken wenkbrauwen laten tijdens een discussie zien dat de gesprekspartner verbaasd is. Trekt hij of zij de wenkbrauwen heel hoog op, dan is de boodschap: 'ik geloof je niet.' Iets naar beneden gehouden wenkbrauwen in een halve frons wil zeggen: 'Je bent niet erg duidelijk'. Fronsen van de wenkbrauwen betekent: 'Ik keur dit gedrag af' of 'Ik ben het niet met je eens'. Kun jij je wenkbrauwen apart van elkaar bewegen, zoals op de foto hiernaast?

Niet iedereen is in staat om zijn wenkbrauwen afzondelijk te bewegen. Mensen die dit wel kunnen, hebben meer mogelijkheden in hun gezichtsexpressies.

Eyebrowflash

Mensen die elkaar ontmoeten trekken hun wenkbrauwen kortdurend op als teken van begroeting. Dit is een gebaar van de gezichtsspieren die bij mensen uit alle culturen voorkomt. Snel opgetrokken wenkbrauwen trekken onze aandacht - het is onze meest algemene begroetingsvorm. Als een jongen een meisje zou benaderen met de beruchte openingszin: 'Ken ik je niet ergens van?', zou het in ieder geval helpen als hij daarbij snel zijn wenkbrauwen zou optrekken. Zijn vraag komt dan veel geloofwaardiger over dan wanneer hij dat zou nalaten. Hieronder een paar voorbeelden van deze 'eyebrowflash':

Het snel even optrekken van de wenkbrauwen wordt tussen volwassenen gebruikt als een non-verbaal 'hallo'. Het gebeurt zo snel - één zesde van een seconde - dat het bijna onzichtbaar is. Maar als we diezelfde gezichtsuitdrukking tegenover een baby gebruiken, doen we het veel langzamer.

Paul Ekman

Seksuele toespelingen

Wenkbrauwen kunnen ook een bron van informatie zijn als het gaat om seksuele toespelingen. Half opgetrokken wenkbrauwen, in combinatie met sterk opgeperste lippen, drukken uit dat de betrokkene andermans gezelschap niet op prijs stelt en liever ziet dat hij of zij vertrekt. Wie een ander echter van opzij aankijkt en daarbij een wenkbrauw lichtjes optrekt, bedoelt: 'Ik ben geïnteresseerd,... en jij? Weinig mensen kunnen bewust elke beweging met hun wenkbrauwen maken. Subtiele bewegingen van de wenkbrauwen maken het verschil tussen een eerlijke en een gemaakte gezichtsuitdrukking.

Betrouwbare gezichtsuitdrukking

De Amerikaanse psycholoog Paul Ekman heeft uitgebreide studies gemaakt van de menselijke gezichtsuitdrukking. Zo vroeg hij zich af of je aan iemands gezicht zijn eerlijkheid kunt afleiden. Als mensen de waarheid proberen te verhullen wenden zij zich soms andere emoties aan dan welke ze werkelijk voelen. De wenkbrauwen kunnen volgens Ekman verklikkers zijn.

Bedroefdheid of verdriet
Bij spontane uiting van bedroefdheid of verdriet worden de binnenhoeken van de wenkbrauwen opgetrokken. Nog geen 15% van de mensen die door Ekman werden getest, bleken in staat om deze spierbeweging doelbewust te maken.

Deze spierbeweging zal dus in het algemeen ontbreken wanneer die emoties worden geveinsd, en doorgaans zichtbaar blijven wanneer mensen gevoelens van bedroefdheid of verdriet proberen te verbergen (en mogelijk ook bij schuldgevoel).

Paul Ekman

Angst, ongerustheid, vrees en ontzetting
Bij angst, ongerustheid, vrees en ontzetting zijn de wenkbrauwen opgetrokken en tot een frons samengetrokken. Het is uiterst moeilijk deze combinatie van bewegingen doelbewust uit te voeren. Nog geen 10% van de mensen die Ekman testte, bleek daartoe in staat.

Boosheid en verrassing
Het tegelijkertijd omlaag halen en samentrekken van de wenkbrauwen (fronsen) bij boosheid en het optrekken van de wenkbrauwen bij verrassing, zijn de gelaatsexpressies die het meest voorkomen. Deze zijn volgens Ekman niet betrouwbaar omdat iedereen ze kan uitvoeren. Deze bewegingen van de wenkbrauwen worden vaak gebruikt als gesprekssignalen, die het gesprokene van accenten kunnen voorzien of beklemtonen. Het optrekken van de wenkbrauwen wordt gebruikt als uitroepteken, als vraagteken en als embleem voor ongeloof en scepsis.

Darwin noemde de spier die de wenkbrauwen tegelijkertijd omlaag trekt en samentrekt de muscle of difficulty (probleemspier). Hij had gelijk met zijn opmerking dat deze spierbeweging inderdaad optreedt wanneer zich een of andere moeilijkheid voordoet, een moeilijkheid die uiteen kan lopen van iets zwaars optillen tot het maken van een ingewikkelde berekening.

Paul Ekman

Vorm en kleur

Verandering(en) aan de wenkbrauwen hebben effect op de gezichtsuitdrukking. Donkere wenkbrauwen kunnen een gezicht expressiever maken, als ze niet te breed zijn. Wanneer wenkbrauwen namelijk erg breed zijn, zoals bij de man op de foto hiernaast, vermindert de expressieve functie. Veel vrouwen maken hun wenkbrauwen donkerder en soms smaller. Een verhoogde wenkbrauwboog komt open en uitnodigend over. Het lijkt dan misschien het meest op de opgetrokken wenkbrauwen waarmee een teken van herkenning wordt gegeven.

De vorm van de wenkbrauwen heeft in de geschiedenis trouwens aanleiding gegeven tot spraakmakende vooroordelen. De Italiaanse criminoloog en psychognoom Lombroso, aan het eind van de negentiende eeuw, meende onder andere uit de vorm van de wenkbrauwen iemands karakter af te kunnen leiden. Zo dacht hij dat criminaliteit aangeboren was en als iemands wenkbrauwen boven de neusrug doorliepen meende hij dat dit een aanwijzing daarvoor was.

Mode

Wenkbrauwen hebben behalve een communicatieve ook een esthetische functie. Door de eeuwen heen hebben vrouwen de vorm en kleur van hun wenkbrauwen veranderd om hun aantrekkingskracht te vergroten. In het oude Egypte maakten de vrouwen hun wenkbrauwen doorgaans zwaar op wat hun een zwoel, bijna mysterieus uiterlijk verleende - zeker, als de amandelvormige ogen eronder, door middel van make-up, nog eens extra werden geaccentueerd.

In de jaren '30 van de vorige eeuw epileerden vrouwen hun wenkbrauwen tot potloodstreepjes, waardoor zij een gereserveerde en voor die tijd bekoorlijke uitstraling kregen. Dikkere wenkbrauwen waren populair in de jaren '40 en '70 van de vorige eeuw. De laatste jaren zie je opnieuw dat vrouwen hun wenkbrauwen accentueren, maar weinig epileren.

Gezichtsverzorging is aan mode onderhevig en mode is zeer bepalend voor de indruk die we op anderen maken. Kijk maar eens naar een videoclip uit de jaren '70. Van de mensen die er toen modieus uitzagen, vinden we nu soms dat ze er vreemd uitzien. Mode kan ook op een andere manier bepalend zijn. Bij veel vrouwen die hun hun wenkbrauwen regelmatig epileren, keert de haargroei niet meer (geheel) terug als de mode dat anders wil.Als je je wenkbrauwen wilt laten epileren, is het verstandig om daarover advies te vragen aan een schoonheidsspecialiste. Zij kan je vakkundig adviseren.

Nog niet zo lang geleden heeft, na de vertrouwde oorlelpiercing (oorbel), ook de wenkbrauwpiercing zijn intrede gedaan. Deze mode is voor zowel mannen als vrouwen geschikt. Behalve oorbellen, en dan alleen voor vrouwen, worden piercings echter nog niet zonder meer in elke situatie geaccepteerd.

tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie

---

Celebs with no eyebrows

Ben je benieuwd hoe bekende mensen er zouden uitzien zonder wenkbrauwen? Dan is het zeker de moeite waard eens te kijken naar de vele voorbeelden op de website: celebswithnoeyebrows.com/

  Lichaamstaal bij baby's  
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.

 Meer informatie
 Hoofdstukindeling
 Online bestellen

Manipuleren kun je leren geschreven door lichaamstaalexpert Frank van Marwijk Meer dan 30.000 exemplaren! Bestellen via Managementboek Bestellen via Bol.com

Informatie

Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.

Bodycom Lichaamscommunicatie Voorschoten K.v.K. Leiden 28088572

https://www.lichaamstaal.nl e-mail: telefoon: 06 16024219

 Volg @lichaamstaal op Twitter

---